Page 67 - Қодирова_электрон монография 2024
P. 67
7-жадвал
Сурхондарё воҳаси бўз тупроқлар минтақаси суғориладиган
тупроқларининг умумий физик хоссалари
Кесма рақами Чуқурлиги, Ҳажм Солиштирма Ғоваклиги,
ва тупроқ номи см оғирлиги, оғирлиги, %
г/см 3 г/см 3
Денов тумани
1-кесма. 0-20 1,29 2,61 50,5
Эскидан 20-35 1,33 2,66 50,0
суғориладиган 35-64 1,48 2,71 45,3
ботқоқ-ўтлоқи 64-85 1,49 2,70 44,8
тупроқ 85-120 1,52 2,68 43,2
Шўрчи тумани
9-кесма. 0-32 1,27 2,58 50,7
Эскидан 32-60 1,30 2,60 50,0
суғориладиган 60-75 1,33 2,56 48,0
оч тусли бўз 75-100 1,34 2,54 47,2
тупроқ 100-130 1,34 2,61 48,6
Сариосиё тумани
13-кесма. 0-36 1,28 2,66 51,0
Суғориладиган 36-60 1,29 2,64 51,1
типик бўз 60-88 1,30 2,65 50,9
тупроқ 88-120 1,33 2,68 50,3
120-150 1,40 2,72 48,5
Бўз тупроқлар минтақаси суғориладиган тупроқларининг ҳажм
оғирлиги турли-тумандир. Бу эса тупроқдаги жараёнларнинг хилма-
хиллиги, яъни тупроқларнинг минералогик таркиби, органик ва
органо-минерал моддалар, структуралилиги, суғориш давомийлиги,
гидроморфизм, ерлардан хўжалик фойдаланиш кабиларга
боғлиқдир. Мазкур минтақа тупроқлари ҳажм оғирлиги турли
геоморфологик районда турлича бўлиб, улар ўртасида кескин
фарқланишлар сезилмайди.
Республикамиз бўз тупроқлар минтақасининг лёсс, аллювиал-
проллювиал, аллювиал ётқизиқларида ҳосил бўлган суғориладиган
оғир ва ўрта қумоқли бўз-ўтлоқи тупроқлар учун мақбул зичлик 1,2-
3
3
1,4 гсм ва критик зичлик 1,5-1,6 гсм қилиб белгиланган бўлиб,
олинган маълумотлар мақбул кўрсаткичга яқин ҳажм оғирлик
61

