Page 103 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма
P. 103
4-ball kuchli
-hosil savatlarining soni;
- o‘simliklaming bir xilligi
O‘simlik balandligi maxsus tayyorlangan lineykalarda (4m)
o‘simlik ildiz bo‘g‘zidan toki poyaning hosil savatchasi bilan tutashgan
qismigacha o‘lchanadi. O‘simliklarning kasallikka chidamliligi to‘la
gullash davrida 5 balli sistema bo‘yicha aniqlanadi. Kasalliklardan
asosan zang, so‘lish, dog‘laming paydo bo‘lishi, botritis, sklerotina, un
shudring kasalliklari respublikamiz sharoitida uchraydi. So‘lish kasalligi
asosan barglarda kuzatilib, ularda to‘q jigarrang dog‘lar paydo bo‘ladi.
Botritis kasalligida o‘simlikning poyasi va savatchalari kulrang
momiqsimon chirish kuzatiladi. Sklerotina yoki xol oq chirish kasalligi
asosan o‘simlik ildiz bo‘g‘zi, poyasi va savtchalarida kuzatiladi. Bu
kasallik paydo bo‘lgan o‘simliklar darhol daladan olib chiqilib yoqib
yuborilishi lozim, aks holda kasallik tarqatuvchi qora sklerotsiya
tuproqqa tushadi va unda qishlab qoladi. Un shudring kasalligi asosan
o‘simlikning yosh davrida paydo bo‘lib, uni o‘stirmay qo‘yadi. Barg
plastinkalari kichrayib, bo‘g‘im oraliqlari kalta bo‘lib qoladi. Kasallik
kulrang - oq rangda barg plastinkasining orqa tarafida kuzatiladi.
O‘simliklami qurg‘oqchilikka chidamliligi asosan kunning issiq paytlari
barglarning so‘lishi va savatchaning markaziy qismini to‘la
uruglanmaganligi bilan aniqlanadi.
Barglarning issiq paytida so‘lishi va savatchalarning to‘la emasligi
ballarda:
1- so‘lish yo‘q
2-kuchsiz
3-o‘rtacha
4-kuchli.
O‘simliklar turli ob-havo va tuproq sharoitlarida
yetishtirilayotganda (sho‘r yerlar, yer osti suvlarining sathiga,
tuproqning mexanik tarkibiga) ularga ushbu hollaming ta’siri aniqlanadi
va kuzatish jumaliga qayd etib boriladi. Hosilni bo‘lmadagi
o‘simliklarning 75% savatchalarning qirg‘og‘idagi bargchalari jigarrang
tusga kirganda savatchalarning orqa qismi sarg‘ayishi bilan yig‘ib
103
