Page 180 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма

Karnil lizimetrlari sug‘orish va meliratsiya bilan bog‘liq ilmiy

tadqiqotlar olib borish uchun juda qulay. Bu tajribalarda suvlarning
xarakati va turli minerallarning sizot suvlariga yuvilishi xaqida ilmiy

xulosaga kelish mumkin.

Bromberg qishloq xo‘jalik institutidagi lizimetrlar
Bromberg qishloq xo‘jalik institutidagi lizimetrlar (Gerlax, 1928)

loyixasiga ko‘ra qurilgan. Bu lizimetrlar pishiq g‘ishtdan qurilgan

bo‘lib, yuza tomoni sement bilan qoplanadi. O‘lchami 2x2x1.1 metr.
Lizimetrning tubi sifatida ko‘plab mayda tuynukchalari mavjud bo‘lgan

rux qoplamasi yuritilgan 1 sm qalinlikdagi temir plastinkasi xisoblanadi.

Bu plastinka ostiga yuzasi kvadrat shaklidagi, o‘rtasida tuynuk trubasi
bo‘lgan varonka joylashtiriladi. Qabul qiluvchi asos sifatida (g) krani,

boronometrli9 (h) trubkasi va qo‘shimcha (i) trubkasi va qabul qilishda

suyuqlik o‘lchamini ko‘rsatuvchi ruxli silindr hisoblanadi.
Lizimetrni tuproq bilan to‘ldirish oldidan uning tubiga 0.1 metr

qalinlikda shag‘al solinadi. Bu turdagi tadqiqotlarda lizimetrlar soni 10

donadan iborat bo‘ladi.
Lion va Bitselya loyihasiga ko‘ra 1918 yilda lizimetrlarga asos

solingan. Lizimetrlar kvadrat shaklida (127X127 sm) bo‘lib betondan
quriladi.

Devorlarining chuqurligi 129.5 santimetrga teng. Tuproq chetki

devorlari 7.5 santimetr qilib, yer sathi bilan bir xil holatga kelguncha
to‘ldiriladi.

Lizimetrning tub qismi ekssentrik ko‘rinishidagi, ya’ni biroz yon

tomonga og‘gan varonkasimon shaklda 24 donadan ikki qatorlab
joylashtiriladi. Lizimetrlar orasidagi masofa 183 santimetrga teng

bo‘ladi. Yer osti yo‘llakchasinig pollari lizimetrning yuqori qismiga
nisbatan 305 santimetr pastroqda joylashadi. Lizimetrda haroratning

o‘zgarib turishini oldini olish uchun yer osti yo‘lagining yuqori qismida

alohida devorlari mavjud.
Lizimetrlar va bu devorlar oralig‘iga tuproq to‘ldiriladi.

180