Page 192 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма

masalan tajribada nazorat varianti bo‘lmaganda variantlar bo‘yicha

o‘rtacha hosilni tajribaning o‘rtacha hosili bilan taqqoslashga zarurat
vujudga keladi. Bu holda o‘rtachalar farqi bo‘yicha xatolikni quyidagi

formula bo‘yicha hisoblanadi:

Sd =

Ba’zan bir xil o‘lchamda bo‘lmagan turli komplekslarni, qaysiki

o‘rtachalari aniq bo‘lmagan guruhlani taqqoslashga to‘g‘ri keladi.

Bunday hollarda farqlar xatoligi quyidagi formula bilan hisoblanadi :

Sd =

bu yerda :

2
s -dispersiya tahlili jadvalidan olinadigan o‘rtacha kvadrat qoldigi;

n1 , n2-taqqoslanayotgan guruhlardagi taqqoslanishlar soni;

Agar n1 = n2 bo‘lganda formula quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:

Sd = =

Sd ahamiyatini NSR formulasiga qo‘yib quyidagilar olinadi :

NSR05=t05 sd; NSRos% =

NSR va t oldidagi indeks yozuvlari ahamiyatlilik darajasi
ko‘rsatkichlari (5 va 1%). Masalan 5% ahamiyatlik darajasiga 95%

ehtimollik darajasi, 1% ahamiyatlik darajasiga 99% ehtimollik darajasi

to‘g‘ri keladi.
NSRo5 dan yuqori bo‘lgan o‘rtachalar orasidagi 5% ahamiyatlik

darajasi bilan muhim farq hisoblanadi va bitta (*) yulduzcha bilan

belgilanadi, NSRo1 dan yuqori bo‘lgan o‘rtachalar orasidagi farq 1% lik
ahamiyatlik darajasi bilan muhim farq hisoblanadi va ikkita yulduzcha

(**) bilan belgilanadi.

O‘rta uchlamchi xatoliklar o‘lchami bo‘yicha o‘rtachalar orasidagi
farq ahamiyatini baholash, ya’ni 3s , yoki 3E (V.N.Peregudov).

192