Page 190 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма

Shunday qilib parchalanuvchi delyankali tajribalarda farqlarning

aniqliligini baholash barcha oldingi misollardagi singari bitta qoldiq
kvadrati summasiga Cz ko‘ra aniqlanmaydi, balki birlamchi, ikkilamchi

va uchlamchi tartibli delyankalar kvadrati yig‘indisiga qarab aniqlanadi.

Kvadratlar yig‘indisini hisoblashni soddalashtirish uchun, ayniqsa
hisoblash apparatlari bo‘lmaganda tajriba bo‘yicha x o‘rtacha hosilga

yaqin bo‘lgan A - nisbiy boshlanishi o‘lchamlari natijalaridan hisoblash

yo‘li bilan boshlangich ma’lumotlarni o‘zgartiradi. Sanoq boshlanishini
o‘zgarishi kvadratlar yig‘indisi ta’sir qilmaydi va ahamiyati kam bo‘lgan

raqamlar bilan ishlash imkoniyatini beradi.

Dispersion tahlil daraja yoki u yoki boshqa omillarni belgilarini bir
yoki 100 % deb qabul qilingan umumiy dispersiyasi to‘g‘risida

ta’savvur imkoniyatini beradi, xususan:

nl 2 = — - variantlaming ta’siri;

nr 2 = - takrorlashlar ta’siri;

2=
nr - ta’sodifiy omillar ta’siri;

2=
2
2
ny nv + np + nz 1.0 (yoki 100%)- barcha omillaming ta’siri.
2

Nazorat savollari

1. Dispersion tahlilning mohiyati nimada?
2. Dala tajribasi ma’lumotlariga ko‘ra og‘ishlar kvadrati yig‘indisi

qanday topiladi?
3. Bir omilli tadqiqotlarda dispersion tahlilning umumiy sxemasi

qanday topiladi?

4. Tartibli takrorlashlar metodi bilan olib borilgan dala tajribalarida
hosilning variatsiyasida komponentlarda xatto nechta bo‘ladi?

5. Lotin kvadratida va to‘g‘ri burchakli tajribalarda hosilning

variatsiyasida komponentlarda xatto nechta bo‘ladi?

190