Page 138 - พท21001

129

การใชคําขออนุญาต
ถาเรากลาวแกพระมหากษัตริย ใชวา “ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต”

กลาวเมื่อถวายของ
ถาเรากลาวเมื่อถวายของ

“ขอพระราชทานทูลเกลาทูลกระหมอม ถวาย......................” หมายถึง สิ่งของ

ขนาดเล็ก
“ขอพระราชทานนอมเกลานอมกระหมอม ถวาย....................” หมายถึง

สิ่งของขนาดใหญ ยกไมได

2. ศัพทที่ใชสําหรับพระภิกษุสงฆ

พระภิกษุ เปนผูที่ไดรับความเคารพจากบุคคลทั่วไป ในฐานะที่เปนผูทรงศีล และเปนผูสืบ
พระศาสนา การใชถอยคําจึงกําหนดขั้นไวตางหากอีกแบบหนึ่ง

เฉพาะองคสมเด็จพระสังฆราช ซึ่งถือเปนประมุขแหงสงฆนั้นกําหนดใหราชาศัพทเทียบเทากับ

พระราชวงศชั้นหมอมเจา แตถาพระภิกษุนั้นเปนพระราชวงศอยูแลวก็คงใหใชราชาศัพทตามลําดับชั้นที่
เปนอยูแลวนั้น

การใชถอยคําสําหรับพระภิกษุโดยทั่วไปมีขอสังเกต คือ ถาพระภิกษุใชกับพระภิกษุดวยกันหรือ
ใชกับคนธรรมดา จะใชศัพทอยางเดียวกันตลอด ผิดกับราชาศัพทสําหรับกษัตริยและพระราชวงศ

คนอื่นที่พูดกับทานหรือพูดถึงทานจึงจะใชราชาศัพท แตถาพระองคทานพูดกับคนอื่นจะใชภาษาสุภาพ

ธรรมดา เชน
มีผูพูดถึงพระวา “พระมหาสุนทรกําลังอาพาธอยูในโรงพยาบาล”

พระมหาสุนทรพูดถึงตัวทานเองก็ยอมกลาววา “อาตมากําลังอาพาธอยูที่โรงพยาบาล”

มีผูพูดถึงพระราชวงศหนึ่งวา “พระองคเจาดิศวรกุมารกําลังประชวร”
พระองคเจาเมื่อกลาวพระองคถึงพระองคเองยอมรับสั่งวา “ฉันกําลังปวย”

ตัวอยางคําราชาศัพทสําหรับพระภิกษุบางคํา

คํานาม ภัตตาหาร อาหาร ไทยทาน สิ่งของถวาย อาสนะ ที่นั่ง กุฏิ ที่พักในวัด

เภสัช ยารักษาโรค ธรรมาสน ที่แสดงธรรม

คําสรรพนาม อาตมา ภิกษุเรียกตนเองกับผูอื่น
ผม กระผม ภิกษุเรียกตนเองใชกับภิกษุดวยกัน

มหาบพิตร ภิกษุเรียกพระมหากษัตริย
โยม ภิกษุเรียกคนธรรมดาที่เปนผูใหญกวา

พระคุณเจา คนธรรมดาเรียกสมเด็จพระราชาคณะ

ทาน คนธรรมดาเรียกพระสงฆ