Page 147 - พท21001

138

ในที่นี้จะอธิบายเฉพาะกลอนหกและกลอนแปด อันเปนกลอนที่นิยมแตงกันโดยทั่วไป
1. กลอนหก

แผนผัง

ตัวอยาง

กลอนหกหกคําร่ํารู วางคูวางคําน้ําเสียง
ไพเราะเรื่อยร่ําจําเรียง สําเนียงสูงต่ําคํากลอนฯ

ลักษณะคําประพันธ

1. บท บทหนึ่งมี 4 วรรค
วรรคที่หนึ่งเรียกวรรคสดับ วรรคที่สองเรียกวรรครับ

วรรคที่สามเรียกวรรครอง วรรคที่สี่เรียกวรรคสง

แตละวรรคมี 6 คํา จึงเรียกวา กลอนหก
2. เสียงคํา กลอนทุกประเภทจะกําหนดเสียงคําทายวรรคเปนสําคัญ กําหนดได ดังนี้

คําทายวรรคสดับ กําหนดใหใชไดทุกเสียง
คําทายวรรครับ กําหนดหามใชเสียงสามัญกับตรี

คําทายวรรครอง กําหนดใหใชเฉพาะเสียงสามัญกับตรี

คําทายวรรคสง กําหนดใหใชเฉพาะเสียงสามัญกับตรี
3. สัมผัส

ก. สัมผัสนอก หรือสัมผัสระหวางวรรค อันเปนสัมผัสบังคับ มีดังนี้
คําสุดทายของวรรคที่หนึ่ง วรรคสดับ สัมผัสกับคําที่สองหรือที่สี่ของวรรคที่สองวรรครับ

คําสุดทายของวรรคที่สอง วรรครับ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่สาม วรรครอง และคําที่

สองหรือที่สี่ของวรรคที่สี่ วรรคสง
สัมผัสระหวางบท ของกลอนทุกประเภท คือ

คําสุดทายของวรรคที่สี่ วรรคสง เปนคําสงสัมผัสบังคับใหบทตอไปตองรับสัมผัสที่

คําสุดทายของวรรคที่สอง วรรครับ ตัวอยาง