Page 144 - พท21001

135

เรื่องที่ 7 หลักการแตงคําประพันธ

การแตงคําประพันธ

คําประพันธมีรูปแบบหลายประเภท เชน กาพย กลอน โคลง ฉันท การศึกษา และฝกหัดแตง
กาพย กลอน โคลง เปนการสืบสานวัฒนธรรมการใชภาษาวรรณศิลปของคนไทย

การแตงกาพย

คําประพันธรอยกรองประเภทกาพย มีหลายแบบเรียกชื่อตาง ๆ กันไป ตามลักษณะคําประพันธ

ที่แตกตางกัน เชน กาพยยานี กาพยฉบัง กาพยสุรางคนางค กาพยขับไม เปนตน กาพยนั้น
สันนิษฐานวาเอาแบบมาจากฉันท เพียงตัดคําครุ คําลหุออกไป เทานั้น

ในที่นี้จะอธิบายเฉพาะกาพยยานี 11 กาพยฉบัง 16 และกาพยสุรางคนางค 28 เปนกาพย
ที่นิยมแตงกันโดยทั่วไป

1. กาพยยานี 11

แผนผัง

ตัวอยาง

ยานีมีลํานํา สัมผัสคําสัมผัสใจ
วรรคหนาหาคําใช วรรคหลังนี้มีหกคําฯ

ลักษณะคําประพันธ

1. บท บทหนึ่งมี 4 วรรค แบงเปนวรรคแรก 5 คํา วรรคหลัง 6 คํา รวม 11 คํา

จึงเรียก ยานี 11

2. สัมผัส
ก. สัมผัสนอก หรือสัมผัสระหวางวรรค อันเปนสัมผัสบังคับ มีดังนี้

คําสุดทายของวรรคแรกวรรคที่หนึ่ง วรรคสดับ สัมผัสกับคําที่สามของวรรคหลังวรรคที่สอง วรรครับ
คําสุดทายของวรรคที่สอง วรรครับ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่สาม วรรครองดูแผนผัง

และตัวอยาง