Page 258 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

СТеНЛИ ФИШеР

«кўряпсизларми, графикдаги чизиқ юқорига қараб ҳаракатланмоқда,
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
кейин пастга, кейин яна юқорига. якунда, 1964 йил тўлов балансида
бизни инқироз кутмоқда». Ҳақиқатдан ҳам у кўрсатган вақтда инқироз
содир бўлди. Бу жуда ҳайратланарли эди.
Бланшер: Бу эса, ЛИМдаги энг тўлқинлантирувчи дамлар бўлган
кўринади. Нима деб ўйлайсиз?
Фишер: Ҳа, бу энг мароқли дамлар эди. Бу менинг улкан дунёдаги
биринчи таассуротим бўлди, аммо мен илмий ва интеллектуал ҳаётда
чиниқмаган эдим. Бизнинг мактабда сизни бунга ўргатишмайди, ма-
бодо ўқитувчилардан кимдир сизга йўналиш бермаса. Мени ўқишдан
асосий мақсадим – имтиҳонларни яхши топшириш деб ҳисоблардим.
ортга боқиб шуни англадимки, Лондон иқтисодиёт мактабида интел-
лектуал ҳаёт хурсандчиликдан иборат экан. Бу эса, Редклифф Қўмитаси
ҳисоботи устидаги қизғин баҳс-мунозара пайтига тўғри келар эди. Лон-
дон мактабида ишлайдиган Ричард Сэйерс эса, бу ҳисобот устидаги
ишнинг бош қатнашчиси эди. Ҳисобот маълумотларига кўра, мамла-
катга янги пул-кредит сиёсати зарур эди. кейинчалик ҳисобот Буюк
Британиядаги янги пул-кредит сиёсатининг вужудга келиши асосида
кўриб чиқилди, аммо чекловлар жуда кўп бўлди. Ҳисобот тузувчилар
уч механизм асносида пул-кредит сиёсати тўғрисидаги ўз қарашларини
баён этардилар. шундай қилиб, Буюк Британия пул-кредит сиёсати
бўйича ҳисобот ўз якунига етди. иқтисодиётнинг кучли двигатели деб
қаралган пул-кредит сиёсати янги даврни бошлаб берди.
Ўша кезларда карл Поппер фалсафа факультети устидан кучли
ҳукмронлик ўрнатганди ва ким бу фан бўйича дарс берса ёки ўрганса
Поппер методологиясига бўйсунар эди. шунингдек, бу ерда «Филлипс
эгри чизиғи» асосчиси олбан Филлипснинг ўзи ҳам бор эди. Гарчи, у
менга таълим бермаган бўлса-да, мен унинг «иқтисодиёт машинаси»ни
кўришга улгурган эдим. «Филлипс эгри чизиғи» ёрдамида биз кўпгина
масалаларни ечганмиз.
Мен яна Боб Солоунинг маърузасини яхши эслайман. Ўша пайтлари
у 40 ёшлар атрофида эди, лекин анча ёш кўринарди. У ҳаттоки ишлаб
чиқариш функциясини гапираётиб ҳам кўп ҳазиллар қиларди. Эсим-
да, унинг гаплари: «агар мен к. десам кузнецни назарда тутган бўла-
ман. капитал, бу – кузнец ўлчайдиган нарса». Мен яна кимдир менга
«эконометрик модель» нималигини тушунтирганини, унинг ёрдамида
қандай қилиб ўлчамлар баҳоси учун маълумотлардан фойдаланишни,
агарда олинган натижалар таҳлил қилинса, иқтисодий ҳолатни тасвир-
ловчи тенгликлар мажмуини олиш мумкинлигини эслайман. Бу мен
2