Page 261 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

СТеНЛИ ФИШеР

Бланшар: Сизнинг диссертация мавзуингиз макроиқтисодиётга
бағишланган. Шундай эмасми?
Фишер: ЛиМ магистри бўлган пайтимда, макроиқтисодиётга катта
эътибор қаратганман. Глобал саволлар билан ишлаш менга қизиқарли
бўлгани учун мен макроиқтисодиётни яхши кўрганман. Балки бу жуда
ҳам мантиқий тушунтиришдир, аммо кейнснинг «Умумий назарияси»
мени ҳайратда қолдирганди.
Менинг диссертациям шахсий суғурта шартномасининг ҳаётийлиги
юзасидан инвестицион портфель танловига бағишланган эди. Мен бу ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
мавзуни ўша кезларда мазкур соҳа устида тадқиқотлар олиб борган
Пол Самуэлсон ва Боб Мертонлар ишлашгани учун танлагандим.
Бланшар: Нима учун сиз Чикагога кетдингиз?
Фишер: Мен Чикагога докторант (1–2 йилга вақтинчалик шартно-
ма асосида диссертация ҳимоясидан кейинги илмий изланиш) сифати-
да, Эл Ҳарбергер ҳомийлиги остида Лотин америкаси дастури бўйича
кетдим. Бу университет менга энг яхши таклиф билан чиққан эди. Док-
торант сифатида университетга борганимнинг биринчи йилидаёқ мен
Эл Ҳарбергернинг пул муомаласи бўйича амалий семинари ва Милтон
Фридман олиб борган пул муомаласига асосланган амалий семинарла-
рида қатнашдим. шу йили мен Руди Дорнбуш ва Жейкоб Френкеллар
билан танишдим, бундан ташқари, Майк Мусса сингари ажойиб тала-
балар билан дўстлашдим. Чикаго университетида мен таҳлил қилиш
қобилиятларини бирлаштиришни ўргандим ва буни Милтон Фридман
ўзининг иқтисодий сиёсатига боғлиқ ғояларида гавдалантирган эди.
Бланшар: Массачусетс технологиялар институти асосан наза-
рияга ихтисослашган эдими?
Фишер: Ўша вақтда менда ҳам шундай таассурот бор эди. Мас-
сачусетс технологиялар институтида мен, 1968 йилги «Биз кўп
иқтисодчиларни биламиз, лекин иқтисодиёт ҳақида кўп нарсани бил-
маймиз» деган Гарварддаги талабалар ўртасидаги мунозарани ҳануз
эслайман. Бу вақтда Чикаго «малҳамга дори» сифатида намоён бўла
бошлаган эди. Унинг устига, Чикагода ғайриоддий қобилиятга эга бўл-
ган талабалар ҳам таҳсил олар эди. Ҳарбергер билан микроиқтисодиёт,
кейинчалик эса, макроиқтисодиётни ўқидим. Эътибор беришим керак
бўлган ҳолат шу эдики, Массачусетс технологиялар институтида 1960
йилнинг оxирларида нима бўлаётгани эмас, балки нималарга эришга-
ним муҳим эди.
Бланшар: Милтон Фридманнинг бу борадаги ўрни қай даражада
эди?
2 1