Page 27 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

МИЛТОН ФРИДМАН

Тейлор: Яхши, бурилиш нуқтаси қандай бўлганидан қатъи назар
нима учун ҳамма нарса ўзгарган деб ўйлайсиз? Нима учун, фикрин-
гизча, ФЗТ ҳозирда пул-кредит сиёсатидаги барқарорлаштириш во-
ситаларини яхшироқ бошқаради? Нима сабабдан?
Фридман: Билмайман. Мен ҳам шуни билишни истардим. Буни
умуман тушуниш мушкул. Улар аввал билмаган янги нарсаларни билиб
олмадилар. Ҳеч қандай янги ахборот ёки янги билимларни ўзлаштир-
мадилар. нима ҳақда ўйлашни ҳам билмайман.
Тейлор: Балки инфляция улар 1970-йиллар охирида тахмин қил- ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
ганларига нисбатан янада салбий таъсир кўрсатаётганини тушун-
гандирлар, шунинг учун фоиз ставкаларига нисбатан тўғри сиёсат
ёрдамида инфляция жараёнларини тўхтатиб туриш ҳамда тушиш
ва портлашни камайтиришга эришгандирлар?
Фридман: Мен бунда икки жиҳатни кўраман. Биринчиси, инфля-
цияни бошқариш ва иқтисодиёт барқарорлиги аҳамиятининг ўзга-
риши, бу 1980 йиллардан кузатила бошланган. иккинчи жиҳат, пул
массаси ва яиМ ўртасидаги ўзаро алоқанинг бузилиши. Бу 1990 йил-
лар бошида яиМнинг сезиларли пасайиши натижасида юз берди. ФЗТ
мутахассислари иқтисодиётни қай тарзда тартибга солишни дарҳол
тушунганликлари мени ажаблантиради. алан Гринспен иқтисодиёт-
даги турли жараёнлар ва уларнинг бузилишига нисбатан бошқа киши-
ларда йўқ алоҳида идрокка эга деган тасаввур ҳосил бўлади.
Тейлор: Балки шундайдир.
Фридман: Бошқача изоҳ бериладиган бўлса, сиз муҳокамалардан
бирида таъкидлаганингиздек, ахборот инқилоби компанияларга мод-
дий ишлаб чиқариш захираларини бошқариш даражасини сезиларлича
ошириш имконини берди. Лекин бу изоҳ саволга жавоб эмас, чунки
номоддий активларда шундай ҳолат юз бермоқда.
Тейлор: Розиман. Агар сиз якуний савдоларга эътибор берсангиз,
барқарорликка нисбатан айнан шундай ўзгаришларни кузатасиз, ле-
кин эътиборингизни иқтисодий фаоллик даврида реал ЯИМнинг чо-
раклик ўзгаришлари сингари қисқа муддатли оғишларга қаратгунга
қадар шу ҳолат кузатилади.
Фридман: аслида, ҳамма нарса ўзгариши мумкин. Эҳтимол, бу ста-
тистик оғишлардир. Эҳтимол, улар ўз услубларини маълум даражада
ўзгартиришган. Сезиларли ўзгаришлар баҳо ва ҳисоб-китобларга уч-
ради.
Тейлор: Лекин, ФЗТ катта билим ва ахборотга эгами деган ма-
салага қайтганда, муомала тезлигидаги силжишлар мавжудлиги
2