Page 300 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

ДЭВИД КAСС

муамммо ҳақида ўйлайман олдиндан. Мен доимо грант олишга ҳаракат
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
қилганимда фойдасиз ҳолатга тушиб қолганман, чунки келгусида
қандай иш устида ишлашим ҳақида тасаввурга эга бўлмаганман!
MD: Демак, биз меҳнат бозорига нисбатан Купманс берган са-
волга қайтамиз, шундайми?
касс: Ҳа, эҳтимол, муаммо айнан шундадир! Биз бу масалани ба-
тафсил кўриб чиқдик. Лекин, фанда бахтли тасодиф катта аҳамият касб
этишини биламан. агар сиз 15 йил аввал менга тўлиқсиз бозорлар би-
лан боғлиқ умумий мувозанат билан шуғулланаман десангиз, у ҳолда
мен: «адашяпсиз», – деб жавоб бераман. Мазкур ҳолатда бахтли тасо-
диф шундаки, мавжуд бўлмаган бозорга эга қуёшдаги доғлар мувозана-
тига мисоллар ишлаб чиқишни хоҳлардим. Бунда модель билан боғлиқ
қизиқарли жараёнлар мавжудлигини тушундим.
Хусусан, ноаниқлик билан шуғулланишим сабаби шундаки, қу-
ёшдаги доғлар моделида мавжуд бўлмаган молиявий восита шарти би-
лан қуёшдаги доғлар мувозанатига эришасиз; бу тўлиқсиз бозорлар-
нинг умумий хоссаси бўлади. Ҳозир мен ҳал этишга уринаётган масала
шундаки, мувозанатлар миқдорини нима реал камайтириши мумкин.
ишониш мумкин бўлган максимум мувозанатларнинг якуний сони
бўлиб, фикримча, бунга жавоб нархларни меъёрийлаштириш учун
пулларни сарфлаш моделнинг асосий элементи, унинг эндоген омили
ҳисобланувчи бирор-бир ҳолат, барибир активлар тузилмаси мавжуд.
Уни эндогенлаш зарур. шунинг учун масала шу схемага асосланиб иш
юритганингизда аввалгидек ноаниқликка эриша олишингизни кўрсата-
ди. Бундай масала мени жуда қизиқтиради.
MD: Демак, сиз активлар таркибини эндогенлашни хоҳлай-
сизми?
касс: Ҳа, айнан шуни хоҳлайман. Сиз активлар таркибини эндоген-
лаштиришда гўёки маълум маънода мувозанатни ифодалайсиз, лекин,
аслида, бу нотўғри эканлигига мисоллар келтириш мумкин. Бунга яхши
мисол сифатида альберто Бизиннинг ишини, яъни моҳиятан ўйинлар
назариясидан олинган ғоядан иборат диссертациясини келтириш мум-
кин. У шундан иборатки, баъзи уй хўжаликлари янги воситаларидан
фойдалана бошлайди ва буни нэш усули бўйича амалга оширади.
Маълумот сифатида ҳамма уй хўжаликлари амалга ошираётган
ишлар олинади, кейин эса уларнинг ҳаракатларига боғлиқ ҳолда му-
возанат белгиланади, сўнг оптимал қарор изланади. Бугунги кунда
нэш мувозанати кўплаб вариантларни кўзда тутиши асосий муаммо
ҳисобланади. Молиявий воситалар тўплами аниқлангандан сўнг муво-
00