Page 296 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

ДЭВИД КAСС

MD: Нейл Уоллес Миннесотада бу ҳақда кўп гапирган.
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
касс: Улар ўз ишларида нейл ишонган фикрни исботлашга ҳаракат
қилишган. Мен уларнинг исботларини кўриб, уни диққат билан ўқидим,
унда хато мавжуд эди. У маълум фойдалилик функцияси хоссалари-
га таянгани учун, эҳтимол, нотўғридир деган қарорга келдим, шунинг
учун унга тескари мисол ўйлаб топишга қарор қилдим. Пулларни
қандай сарфлаш мумкинлиги, бирор-бир сабабга (гетерогенликка, но-
стационарликка) кўра парето-оптималликка эриша олмаслик масала-
си юзасидан кўпгина тескари мисоллар ўйлаб топдим.
яна қайта қопланувчи бўғинлар моделига қизиқиб қолдим. карл
билан ҳақиқатда унга ишонмагандик, қуёшдаги доғлар устидаги ишни
якунлагач, қайта қопланувчи бўғинлар модели устида ишлай бошла-
дик. Ўша пайтда бу ишни ҳақиқатда жиддий деб ҳисоблаганмиз, унда
пуллар маълум маънога эга эди. албатта, охир-оқибатда, бошқа мо-
делларга бағишланган машҳур иш пайдо бўлиб, унда пуллар асосий
аҳамиятга эга бўлган.
MD: Лекин, математик нуқтаи назардан, бу моделлар сизнинг
моделингиздан унча фарқланмайди, шундайми?
касс: Ҳозир шу модел ҳақида сўзлаб бермоқчи эдим. кийотаки-
Райт модели менга жуда ёқади, лекин Рэнди аввал сизга айтганимдек:
фикримча, бу икки моделнинг муҳим хусусияти режалаштириш доира-
сининг чексизлигидир. Ўз изланишингизни чегаралаб, пул бирор-бир
аҳамиятга эга бўлишига эришмаган бўлардингиз. шунинг учун бошқа
моделни ўйлаб топишга тасаввуримиз етмади, бу эса, масалан, излаш
ва чекланмаган доира билан боғлиқ муҳим модель бўларди, пулни
юритиш зарурати моделнинг вақтинча чегараларини келтириб чиқа-
ради деб таъкидлаганингизда ҳақ эдингиз. Мен ҳозир ҳам маълум
қийматга эга, чунки кишилар усиз яшай олмайди. Уларни айнан шун-
дай ўйлашга мажбурлаш ягона усули ҳам кишиларни инвестиция
киритишга мажбур қилиш эмас. Бунда кийотаки-Райт модели қайта
қопланувчи бўғинлар моделига ўхшашдир.
MD: Бу қизиқ, чунки пуллар аҳамиятсиз бўлган чексиз доира-
га эга моделлар ҳам мавжуд. Шунинг учун чегара етарли шарт
ҳисобланмайди.
касс: айнан шу тариқа чекланмаган доира пулларга бирор маънони
таъминламайди. Бундан ташқари, сизда маълум номукаммаллик, би-
ринчи фаровонлик теоремасининг ҳаракат шартларидаги маълум но-
мутаносиблик, масалан, иштирокнинг чекланганлиги ёки рақобатсиз
хатти-ҳаракат (излаш модели) бўлиши керак.
2