Page 121 - Nobel_10.02.25_Neat

ИЛМИЙ-ОММАБОП РИСОЛА , II ҚИСМ

Илгари мен форель овлардим ва бу жуда ғалати тажриба, чунки у
бутунлай эътиборингизни жалб қилади. Балиқ овлагани борардим
ва кечқурун уйга қайтганимда, онам «Тушлигинг қандай бўлди?»
деб сўрарди. Мен «Уни ейишни унутибман» дердим. У эса «12 соат
ташқарида бўлиб, тушликни қандай унутдинг?» деб ҳайрон бўларди.
Мен «Балиқ овлаш билан банд эдим» деб жавоб берардим. Аммо
шу билан бирга, турли нарсалар ҳақида ўйлардим. Бу ҳам ухлашга
ўхшайди: балиқ овидан қайтганимда, баъзан бирор муаммони
ҳал қилган, янги ғояни ўйлаб топган ёки бирор масалага янгича
ёндашувни кашф этган бўлардим. Ҳозир ҳам шундай қиламан. Анна
билан тез-тез биргаликда балиқ овига борамиз ва турли нарсалар
ҳақида фикрлашамиз.

Мухбир: Интеллект сиз учун нимани англатади?

Ангус Дитон: Билмайман, бу саволга умуман тайёр эмасман.
Бу қизиқ, чунки болалигингизда доимо интеллектингиз ёки
шунга ўхшаш нарсалар синовдан ўтказилади. Шунинг учун ин-
теллектни IQ тестида энг юқори балл олиш деб ўйлайсиз. Мен
учун доим шундай бўлганки, атрофимдаги болалар орасида ҳеч
қачон энг ақллиси бўлмаганман. Ёшлигимда мендан анча тезкор
бўлган одамларга ҳавас қилардим. Ёшим улғайган сари ақл-идрок
муҳимлигини тушундим, лекин у энг муҳим нарса бўлмаслиги ҳам
мумкин. Қизиқувчанлик жуда муҳим. Касбимизда кўп гапиради-
ган «қатъиятлилик» деган тушунча бор. Бу шуни англатадики,
муаммога дуч келганда ундан қочмайсиз. Аксинча, муаммонинг
моҳиятини тушунишга ва ечим топишга қаттиқ ҳаракат қиласиз.
Қатъиятлилик, менимча, академик муваффақиятнинг жуда муҳим
қисми. Ақл-идрок муҳим, лекин у кўп омиллардан бири холос. Чун-
ки биз доимо жуда ақлли талабаларни учратамиз. Агар Принстон
каби университетда дарс берсангиз, IQ шкалангизни бутунлай син-
дириши мумкин бўлган талабаларни кўрасиз. Уларнинг баъзилари
жуда муваффақиятли, лекин кўпчилиги ундай эмас. Ким билсин,
муваффақият учун бошқа кўп нарсалар ҳам керак.

Мухбир: Сизнинг энг илҳомлантирадиган ўқитувчингиз ким бўл­
ган?

Ангус Дитон: Мен ҳеч қачон иқтисодиёт курсини ўқимаган-
ман ва иқтисодиёт дарсларига қатнашмаганман, лекин тақлид

119