Page 114 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
Keys. Organik sabzi poliesterdan tayyorlangan
kiyimga qarshi
“... Mahalliy dehqon bozorini aylanar ekanman, organik sabzi,
biodinamik sharob borasida tortishayotganlarning aksariyati neylon,

akril va poliester haqida o‘ylab ham ko‘rmaydilar, insonlar ning asosiy
kiyim-kechagi mana shu uch materialdan bo‘lgani holda, ular atrof-
muhitni ifloslantirish borasida yetakchi hisoblanadilar. Modaning
atrof-muhitga zararli taʼsiri hech birimiz uchun yangilik bo‘lmasligi
lozim. Biroq kiyim-kechak hammamiz bog‘liq bo‘lgan tuproqqa
qanday taʼsir qilishi barchaga birdek maʼlum emas.
Tuproq mo‘jizadir. Uning tarkibidagi uglerod atmosferadagiga

qaraganda uch baravar, barcha tirik o‘simliklar va hayvonlardagidan
to‘rt baravar ko‘p. Har yili dunyoda qazilma yoqilg‘i chiqindilarining
taxminan 25 foizi tuproqqa ko‘miladi.
Biroq tuproqqa sanoat usulida ishlov berish asnosida tuproqdan
ajralayotgan uglerodni qayta tiklash jarayoni izdan chiqadi. Yerdagi

o‘simlik hayotini qo‘llab-quvvatlaydigan yerlarning deyarli yarmi
haydaladigan yerlarga, yaylovlarga aylantirilganligi sababli, tuproq-
lar amalda o‘z tarkibidagi uglerodning 50-70 foizini yo‘qotdi. Bu esa
sayyorada iqlim isishini yanada tezlashishiga olib keldi.
Bugungi kunda dunyoda tuproq ustki qatlamining 70 foizi yo‘qotib
bo‘lindi. Dunyo bo‘ylab yiliga 40 million kishi tuproqlarning ta-
naz zulga yuz tutishi bois, o‘z yashash manzillarini tashlab boshqa

hududlarga ko‘chadilar.
Bularning barchasida moda katta rol o‘ynaydi. Odatda tabiiy
tolalarni ishlab chiqarishda yerga chuqur ishlov beriladi, tola chiqimi
katta bo‘lgan paxta kabi yakka hokim ekinlar ekiladi, yerga bunday
ishlov berish va ekinlar yetishtirishda turli xil kimyoviy vositalardan
keng foydalaniladi, bu, o‘z navbatida, asta-sekinlik bilan tuproqlar-

ning ishdan chiqishiga olib keladi.
Regenerativ qishloq xo‘jaligi zararli kimyoviy moddalardan
foydalanishni inkor qiladi, o‘simliklarning o‘sishi va o‘sishda bir-birini
qo‘llab-quvvatlashini hisobga olgan holda ekinlar joylashtiriladi,

113