Page 243 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
sudgacha bo‘lgan jarayon sifatida eʼtirof etiladi. Bunda ko‘pincha
maʼmuriy ish yuritish orqali masalalarni hal qilish sud jarayoni bilan
tugaydi. Intellektual mulk huquqlarini himoya qilishning maʼmuriy
shakliga bunday qarash haqiqatga to‘liq mos kelmaydi, chunki
intellektual mulk bilan bog‘liq nizolarni hal qilishning sudgacha

bo‘lgan tartibi butunlay boshqacha tabiatga ega.
• Jinoiy javobgarlik choralari.
O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat Kodeksida mulk huquqi, xususan,
intellektual mulk huquqini buzish bilan bog‘liq jinoyatlar uchun
jinoiy javobgarlik choralari belgilangan.
Intellektual mulk huquqlarini muhofaza qilish va himoya qilishni
taʼminlash usullari:
Sud orqali
Intellektual mulk huquqlarini muhofazalash va himoya qilish

masalalari, odatda, boshqa usullar natija bermagan taqdirdagina sud
orqali hal qilinadi. Bu nizolarni hal qilishning sud usulining muhim
kamchiliklari bilan bog‘liq: daʼvo arizasini to‘g‘ri yozish va topshirish
uchun yuqori ixtisoslashgan bilimlar talab qilinadi; ish bo‘yicha
sud majlislarida qatnashish talab etiladi; ish yuritish yetarlicha
uzoq davom etishi mumkin; jabrlanuvchi moliyaviy xarajatlarni o‘z
zimmasiga oladi va shu kabilar.
Suddan tashqari

Intellektual mulk obyektlarini muhofazalash va himoya qilishning
ushbu varianti nizoni sud organlariga murojaat qilmasdan hal qi-
lishni o‘z ichiga oladi. Suddan tashqari choralar natijasida mualliflik
huquqi egasi va qoidabuzar o‘rtasida maxsus shartnoma imzolash
mumkin. Bunday shartnoma doirasida odatda quyidagi shartlar
belgilanadi: yetkazilgan zararni moddiy qoplash, hujjatni imzolash
paytida huquq egasi tomonidan buzuvchiga nisbatan hech qanday
daʼvolarning yo‘qligi va shu kabilar.
Jamoaviy tarzda himoya qilish

Intellektual mulkni himoya qilishning yana bir varianti mualliflik
huquqi va turdosh huquqlarni jamoaviy himoya qilishdir. Ushbu usul
intellektual mulk huquqlari egalari tomonidan maxsus uyushma tu-

242