Page 261 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
tishga asoslangan faoliyatidir. Izlanishlar natijasi shuni ko‘rsatadiki,
innovatsiya hayotiy davrining har bir bosqichi turli marketing
usullarini va yondashuvlarini, turli strategiya va taktikani talab qiladi.
Innovatsion marketing tadbirlari tizimi faqatgina ishlab chiqa-
rishni yangilash bilan emas, balki kapitalni jamlanishi va oqimi di-

namikasi bilan uzviy bog‘langan.
Innovatsion marketing raqobatchilariga nisbatan ko‘proq foyda
olishni istagan korxonalar uchun muhim bo‘lib, innovatsiyalarga va
yangiliklarga asoslangan ustun raqobat strategiyasini shakllantiradi.
Shuningdek, innovatsion marketing faqatgina bozordagi yangi
mahsulotni yoki mavjud mahsulotni realizatsiya qilish emas, balki
yangi texnologiyalardan: yangi mahsulot yoki texnologik jarayon
bo‘yicha ixtiro va nou-xaular uchun litsenziyalarni sotish hamda uni
tayyorlash uchun uskunalarni takomillashtirishni nazarda tutadi.

Innovatsion mahsulotlar ilm-fan va ilmiy-texnik mahsulotlarning
o‘ziga xos bozorini tashkil qiladi. “Anʼanaviy” tovarlar bozori bilan so-
lish tirganda uning xususiyatlari turli xil va sotuvchi va xaridor o‘rtasidagi
o‘zaro munosabatlarning barcha jihatlariga taʼsir qiladi va shuning uchun
ham kompaniyaning marketing siyosatida o‘z aksini topishi lozim.
Ushbu bozorning o‘ziga xos xususiyatlari quyidagilardan iborat:
• mahsulotning o‘ziga xosligi (boshqalaridan ajratib turuvchi

ustunligi, baʼzi hollarda uning texnologik jihatdan murakkabligi, ishlab
chiqarishning dastlabki bosqichlarida xarajatlarning yuqoriligi);
• kompaniya uchun (ayniqsa, start-up bosqichida bo‘lgan kichik
innovatsion kompaniyalar uchun) bozorning yangiligi;
• bozor uchun mahsulot, baʼzi hollarda esa ishlab chiqaruvchining
mavhumligi;
• isteʼmolchilar xulq-atvorining o‘zgaruvchanligi;
• talabning narx bo‘yicha egiluvchanligining pastligi bois narx siyo-
satining savdo hajmiga cheklangan taʼsiri;

• bozor ko‘lamlarining kichikligi (ayniqsa ishlab chiqarish
ahamiyatidagi yuqori texnologiyali mahsulotlar uchun);
• dastlabki bosqichda bevosita raqobatchilarning yo‘qligi
(intellektual mulkka monopoliya tufayli);

260