Page 262 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
• kompaniya xodimlarining nazariy jihatdan yaxshi yo‘lga qo‘yilgan
PR-siyosati bilan erishgan yutuqlari isteʼmolchilar o‘rtasida kom-
paniya darajasini sezilarli darajada oshirishi mumkin;
• innovatsion mahsulotlarni sotishning isteʼmolchining
innovatsion salohiyati darajasiga bog‘liqligi: bir qator sotish

bozorlari ning umumiy texnologik qoloqligi bois, ko‘pgina “pioner”
innovat siyalarning amaliyotga joriy etilishi qiyin kechadi.
Innovatsion, isteʼmolchi uchun hali nomaʼlum mahsulotlarni
bozorga olib chiqish, birinchi navbatda, xaridorlar reaksiyasining
ol dindan aytib bo‘lmaslik xavfining mavjudligi kabi muammolar
bilan bog‘liq. Bu har qanday soha yoki tarmoqda faoliyat yuritadigan
kompaniyalar uchun xos bo‘lsa-da, lekin mahsulotlarning yangilanish
darajasi yuqori bo‘lgan yuksak texnologiyali mahsulotlar bozori
uchun, ayniqsa, muhimdir. Isteʼmolchini avvaldan tayyorlamasdan

turib, mazkur yangi mahsulotni bozorga olib chiqishning puxta
o‘ylangan strategiyasini ishlab chiqmasdan turib, yangi mahsulotning
bozorda muvaffaqiyat qozonishi haqida gapirish mushkul. Yuqorida
taʼkidlab o‘tilganidek, innovatsiyalar bozorining o‘ziga xos jihatlari
innovatsiyalar marketingining o‘ziga xos xususiyatlarini belgilab
beradi. Bu o‘ziga xosliklar quyidagilarda ifodalanadi:
• bir necha soha va tarmoqlarda potensial ehtiyojlarni izlash

va ularni o‘rganish zarurati, chunki ko‘pincha ilmiy-texnik
ishlanmalarning natijalari tarmoqlararo tavsifga ega bo‘ladi;
• innovatsion tovarlarni sotish uzoq muddatli va ketma-ketlikda
amalga oshiriluvchi reklama kompaniyasining o‘tkazilishini ko‘zda
tutadi, chunonchi isteʼmolchi “pishib etilishi” zarur: isteʼmolchiga
innovatsiyalarning mohiyati va afzalliklarini batafsil tushuntirish
talab etiladi, aks holda u o‘zi tanish bo‘lmagan mahsulotni sotib
olishdan voz kechadi-qo‘yadi.
• innovatsion mahsulotlar nafaqat sifat jihatdan yangi bo‘lgan, yoki

avvaldan mavjud ehtiyojlarni sifat jihatdan yangicha usul va uslublar
yordamida qondirishi, balki shu bilan bir qatorda mavjud o‘xshash
mahsulotlar va substitutlarga nisbatan innovatsion mahsulotning
afzalliklarini isteʼmolchilarga yetkaza bera olishi lozim.

261