Page 266 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
Boshqacha aytganda, quyidagi savollarga javob topishimiz kerak
bo‘ladi:
Birinchidan, ushbu mahsulot qaysi isteʼmolchilar guruhi uchun
mo‘l jallangan va u yana qaysi sohalarda hamda qanday maqsadlarda

ishlatilishi mumkin.
Ikkinchidan, mahsulotlarning qaysi funksional va texnik
parametrlari uning raqobatdoshligini oshirishda muhim ahamiyatga
ega hisoblanadi, muayyan isteʼmolchilarning talablarini eng yuqori
darajada qondirish maqsadida mahsulot texnik va funksional
ko‘rsatkichlarining yana qaysilari ustida ishlash talab etiladi.

Bu o‘rinda bozordagi innovatsion mahsulotlarning o‘ziga xos
xususiyatlari marketing majmuida to‘la aks etishiga eʼtibor qaratish
lozim bo‘ladi. Yuqorida aytib o‘tilganidek, bozorga yangi innovatsion
mahsulotni joriy qilishda isteʼmolchining xatti-harakatlarini
bashorat qilish va uning xulq-atvorini modellashtirish qiyin vazifa

sanaladi. Isteʼmolchilar xulq-atvorini modellashtirish borasida bir
nechta yondashuv lar mavjud.
Bunday yondashuvlardan biri – 4Aʼs modeli quyida 7.4-rasmda
keltirib o‘tilgan. Mahsulotlar to‘g‘risida xabardor bo‘lgan va
mahsulotlarni sotib olgan xaridorlarning soni va miqdori o‘rtasidagi
farq quyidagi holatlarda katta bo‘ladi:
- savdo markasining bozordagi ulushi sezilarsiz bo‘lsa;

- raqobatchilar soni yetarlicha ko‘p bo‘lsa;
- mahsulot yangi isteʼmolchilarga mo‘ljallangan bo‘lsa;
- mahsulot yoki xizmat murakkab bo‘lsa;
- mahsulotning bozordagi pozitsiyasi aniq bo‘lmasa.

265