Page 37 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
kunda, dunyo mamlakatlari barqaror rivojlanish yo‘lida harakat qilar
ekan, ekologik muammolar kun tartibidagi o‘z yechimini kutayot-
gan dolzarb muammolardan biriga aylanmoqda. Inson salomatli-
gini taʼminlash, shuningdek, tabiiy resurslarning zarur zaxiralarini
saqlab qolish va ulardan tejamkorlik bilan foydalanish turli davlat-

lar iqtisodiyotini boshqarishda yangicha yondashuvlarni talab qila-
di. Bu o‘z navbatida, xo‘jalik yurituvchi subyektlar va bir so‘z bilan
aytganda jamiyatning barcha aʼzolari tomonidan eng yangi bilim va
texnologiya larga tayanib ish ko‘rishni talab qiladi. Bundan tashqa-
ri, dunyo hamjamiyatining barqaror rivojlanish maqsadlaridan kelib
chiqqan holda ish ko‘rish korxonaning raqobatbardoshlik darajasini
oshiradi va uning bozordagi mavqeini mustahkamlaydi.
Innovatsion iqtisodiyot uch asosiy tashkil etuvchiga tayanadi:
• biznes va tadbirkorlik tuzilmalari;

• texnik va texnologik taraqqiyot;
• fan, taʼlim va ishlab chiqarishning uyg‘unligiga asoslangan tizimlar.
Innovatsiya – bu sifat jihatdan yangi mahsulotda yoki insonning
ijtimoiy hayotida foydalanilishi mumkin bo‘lgan innovatsion tex-
nologiya orqali navflilikni oshirishda ifodalanuvchi o‘ziga xos ixtiro-
chilik faoliyati natijasidir.
Innovatsiyalar innovatsion faoliyat jarayonida yuzaga keladi, in-

novatsion jarayon, o‘z navbatida, yangi yechimlarni ishlab chiqish,
shuningdek, ularni amalda qo‘llashga yo‘naltirilgan jarayon hisobla-
nadi. Ushbu faoliyat turi to‘plangan bilim va tajribalarni moddiy
mahsulot va xizmatlarda ifodalashga imkon beruvchi ilmiy, moliya-
viy, texnologik, tashkiliy chora-tadbirlar majmuini ifodalaydi. Iqti-
sodiy neʼmatlarni yaratishning butun bir zanjiri innovatsion jara-
yonga asoslangan. U mahsulotni yaratishdan tortib, uni sotishgacha
bo‘lgan barcha bosqichlarni qamrab oladi.
Shunday qilib, innovatsiyalar iqtisodiyoti texnologiyaga asoslan-

gan xo‘jalik tizimini ifoda etadi. U innovatsion faoliyat, yangi bilim-
lar va ularni jamiyat hayotiga amaliy tatbiq qilishga asoslanadi.
Quyidagi holatlarda jamiyat iqtisodiyoti innovatsion asoslar asosi-
da qurilgan hisoblanadi:

36