Page 682 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
Innovatsiyalarning takror ishlab chiqarish funksiyasi innovat siya-
larning kengaytirilgan takror ishlab chiqarishni moliyalashti rishning
muhim manbai ekanligini ko‘rsatadi. Takror ishlab chiqarish funksiya-
sining mazmuni innovatsiyalardan foyda olish va ulardan moliya-
viy resurslar manbai sifatida foydalanishdir. Innovatsiyalarni joriy

etish natijasida olingan foyda turli yo‘llar bilan, shu jumladan kapital
sifatida foydalanilishi mumkin. Mazkur kapitaldan yangi turdagi
innovatsiyalarni moliyalashtirishda foydalanish mumkin. Shu
tariqa, innovatsiyalardan olinadigan foydani investitsiya maqsadida
yo‘naltirish innovatsiyalarning investitsion funksiyasining
mazmunini tashkil qiladi.
Innovatsiyalarni joriy etish orqali tadbirkor tomonidan foyda olish
har qanday tijorat tashkilotining asosiy maqsadiga bevosita mos
keladi. Foyda tadbirkor uchun yangi innovatsiyalarni joriy etishga

turtki bo‘lib xizmat qiladi, uni doimiy ravishda talabni o‘rganishga,
marke ting faoliyatini tashkil etishni takomillashtirishga va
moliyaviy menejmentning zamonaviy usullarini qo‘llashga undaydi.
Sanab o‘tilganlarning barchasi birgalikda innovatsiyalarning
rag‘batlantiruvchi funksiyasining mazmunini tashkil qiladi.
Nazariya va amaliyotda innovatsiyalarning tabiati kiritilayotgan
o‘zgarishlarning chuqurligi doirasida ko‘rib chiqiladi, xususan:

- nol tartibli innovatsiyalar-tizimning asl xususiyatlarini tiklash,
mavjud funksiyalarni yangilash;
- birinchi tartibli innovatsiyalar-tizimning miqdoriy
xususiyatlarini o‘zgartirish;
- ikkinchi tartibli innovatsiyalar – faoliyatni yaxshilash uchun
tarkibiy qismlarning o‘rnini qayta ko‘rib chiqish;
- uchinchi tartibli innovatsiyalar – ishlab chiqarish tizimi
unsurlarni o‘zaro bir-biriga moslashuvchan tarzda o‘zgartirish;
- to‘rtinchi tartibli innovatsiyalar – bunda tizim dastlabki

unsurlarining foydali xususiyatlari yanada yaxshilanadi;
- beshinchi tartibli innovatsiyalar – asosiy tarkibiy konsepsiya
o‘zgarmagan holda, tizimning barcha yoki aksariyat xususiyatlari
o‘zgaradi;

681