Page 120 - คู่มือตุลาการ เล่มที่ 1 วิ.แพ่ง มีสารบัญ ebook

คู่มือปฏิบัติราชการของตุลาการ ส่วนวิธีพิจารณาความแพ่ง ๙๒

ทะเบียนที่ดินตาม ป.พ.พ.มาตรา ๑๓๗๓ อันจะท าให้โจทก์ได้รับประโยชน์จากข้อสันนิษฐานว่า

เป็นผู้มีสิทธิครอบครองจ าเลยเป็นฝ่ายยึดถือครอบครองที่ดินพิพาท จ าเลยย่อมได้รับประโยชน์

จากข้อสันนิษฐานตามมาตรา ๑๓๖๙ ว่าจ าเลยยึดถือที่ดินพิพาทเพื่อตน จึงตกเป็นหน้าที่ของ

โจทก์ที่ต้องน าสืบหักล้างข้อสันนิษฐานดังกล่าว (ฎีกาที่ ๘๐๙๓/๒๕๕๑)

ข้อสังเกต

ตามแนวค าพิพากษาศาลฎีกา เอกสารสิทธิ เช่น หนังสือรับรอง การท าประโยชน์

โฉนดที่ดิน หรือเอกสารสิทธิตามกฎหมายอื่นที่ได้มีการจดแจ้งทางทะเบียน เป็นต้น ถือเป็นทะเบียน

ที่ดินตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๗๓ เช่น ฎีกาที่ ๒๕๑๖/๒๕๔๙, ๕๒๕๒/๒๕๕๐

- ฟ้องเรียกโคคืนจากจ าเลย จ าเลยต่อสู้ว่าโคเป็นของจ าเลยให้โจทก์

ลงชื่อในตั๋วพิมพ์แทน ดังนี้ ต้องสันนิษฐานว่าโจทก์มีกรรมสิทธิ์ตามตั๋ว จ าเลยต้องมีหน้าที่น าสืบ
(ฎีกาที่ ๒๗๑/๒๔๗๒)

- ถ้าทรัพย์พิพาทเป็นทรัพย์ไม่มีทะเบียนกรรมสิทธิ์ เช่น ที่ดินมือเปล่า

สังหาริมทรัพย์ทั่ว ๆ ไป ฝ่ายใดยึดถือไว้ย่อมได้รับประโยชน์จากข้อสันนิษฐานว่ามีสิทธิครอบครอง

ฝ่ายที่โต้แย้งมีหน้าที่น าสืบ (ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๖๗, ๑๓๖๙)ที่ดินพิพาทเป็นที่ดินมือเปล่าไม่มี

หนังสือส าคัญส าหรับที่ดิน จ าเลยเป็นผู้ครอบครองต้องด้วยข้อสันนิษฐานว่าจ าเลยเป็นผู้ครอบครอง

ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๖๗ โจทก์อ้างว่าจ าเลยครอบครองแทน ส. ภาระการพิสูจน์ตกแก่โจทก์ (ฎีกาที่

๑๖๒๒/๒๕๓๙) ที่ดินพิพาทเป็นส่วนหนึ่งของที่ดินตามหนังสือรับรองการท าประโยชน์ (น.ส.๓) ซึ่งมี

เพียงสิทธิครอบครอง การซื้อขายย่อมกระท าได้โดยการส่งมอบการครอบครอง เมื่อมีข้อโต้เถียง

ว่าการที่จ าเลยเข้าอยู่ในที่ดินพิพาทโดยอาศัยโจทก์หรือโดยการซื้อแล้วเข้าครอบครองอย่างเป็น

เจ้าของ จ าเลยย่อมได้รับประโยชน์จากข้อสันนิษฐานของกฎหมาย ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๖๙

โจทก์จึงมีหน้าที่น าสืบหักล้างข้อสันนิษฐานดังกล่าว (ฎีกาที่ ๑๙๙๙/๒๕๓๗, ๔๓๔๓/๒๕๓๙, ๗๖๑๙/

๒๕๔๓) ข้อสันนิษฐานรวมถึง น.ส.๓ ก ด้วย (ฎีกาที่ ๓๕๖๕/๒๕๓๘)

ตัวอย่าง

- ฟ้องเรียกเครื่องเรือนคืนจากจ าเลย จ าเลยให้การว่าทรัพย์พิพาทเดิม

เป็นของโจทก์จริง แต่โจทก์ได้ขายให้แก่จ าเลย จ าเลยช าระราคาแก่โจทก์แล้ว คู่ความรับกันว่า

ทรัพย์พิพาทอยู่ที่จ าเลย ดังนี้ โจทก์มีหน้าที่ต้องพิสูจน์ตามฟ้อง (ฎีกาที่ ๓๐๔/๒๔๘๖)

- โจทก์ฟ้องว่าได้ที่ดินพิพาทมาโดยจ าเลยตีใช้หนี้ จ าเลยให้การว่า ไม่เคย

ยกที่ดินใช้หนี้โจทก์ โจทก์เข้าอยู่อาศัยโดยใช้สิทธิจ าเลย เมื่อที่ดินพิพาทเป็นที่ดินที่ยังไม่มี

หนังสือส าคัญส าหรับที่ดิน และโจทก์เป็นฝ่ายครอบครองที่ดินพิพาท จึงต้องด้วยข้อสันนิษฐาน