Page 86 - Binder1

๖๙

๖.3 การแตงคำประพันธ

ความหมายของคำประพันธ
คำประพันธ คือ ถอยคำที่ไดรอยกรอง หรือเรียบเรียงขึ้น โดยมีขอบังคับ จำกัดคำ
และวรรคตอน ใหรับสัมผัสกันอยางไพเราะ ตามกฎเกณฑ ที่ไดวางไวในฉันทลักษณ คำประพันธ
จำแนกออกเปน ๔ ชนิดใหญๆ คือ โคลง ฉันท กาพย และกลอน คำประพันธที่ดี จะตอง

ประกอบดวยลักษณะ ๓ ประการ คือ
๑. มีขอความดี
๒. มีสัมผัสดี

๓. แตงถูกตองตามลักษณะบังคับ

ประเภทของคำประพันธไทย

คำประพันธสวนใหญที่นำมาใชในการเรียนการสอนปจจุบัน มี ๔ ประเภท ดังนี้

กลอน เปนคำประพันธชนิดหนึ่งที่มีลักษณะบังคับคณะและสัมผัสแตไมบังคับ เอกโท และ
ครุ-ลหุ กลอนสองวรรคเทากับหนึ่งบาท กลอนสี่บาทเทากับหนึ่งบท วรรคทั้งสี่ของกลอนยังมีชื่อ

เรียกตาง ๆ กันอีก คือ
๑. วรรคแรก หรือ วรรคสดับ คำสุดทายของวรรคนิยมใชเสียงเตน (คือ
นอกจากเสียงสามัญ) จะทำใหเกิดความไพเราะ แตถาจะใชเสียงสามัญก็ไมหาม
๒. วรรคสอง หรือ วรรครับ คำสุดทายของวรรคนิยมเสียงจัตวา จะใชเสียง
เอก เสียงโทบางก็ได แตไมควรใชเสียงสามัญหรือเสียงตรี ถาจะใชเสียงเอก คำสุดทายของวรรค

รองควรเปนเสียงตรี
๓. วรรคสาม หรือ วรรครอง คำสุดทายของวรรคนิยมใชเสียงสามัญ ไมควรใช
คำตายและคำที่มีรูปวรรณยุกต

๔. วรรคสี่ หรือ วรรคสง คำสุดทายของวรรคนิยมใชเสียงสามัญ หามใชคำ
ตายและคำที่มีรูปวรรณยุกต จะใชคำตายเสียงตรีบางก็ได

ผังภูมิกลอนสุภาพ