Page 88 - Binder1

๗๑

ตัวอยางคำประพันธกลอนดอกสรอย

สักวาหวานอื่นมีหมื่นแสน ไมเหมือนแมนพจมานที่หวานหอม
กลิ่นประเทียบเปรียบดวงพวงพะยอม อาจจะนอมจิตโนมดวยโลมลม
แมนลอลามหยามหยาบไมปลาบปลื้ม ดังดูดดื่มบอระเพ็ดตองเข็ดขม
ผูดีไพรไมประกอบชอบอารมณ ใครฟงลมเมินหนาระอาเอย

จากหนังสือสาระการเรียนรูพื้นฐาน ชุด ภาษาเพื่อชีวิตวรรณคดีลำนำ ชั้นประถมศึกษาปที่ 2
ของพระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงบดินทรไพศาลโสภณ

กาพย เปนคำประพันธชนิดหนึ่งที่บังคับจำนวนคำและสัมผัส จัดวรรคตางจากกลอนและไม
บังคับเสียงวรรณยุกตทายวรรค ไมมีบังคับเอก-โท เหมือนโคลง และไมมีบังคับครุและลหุเหมือนฉันท
กาพยเปนคำประพันธที่ปรากฏมาตั้งแตในสมัยกรุงศรีอยุธยา มีทั้งที่แตงเปนหนังสืออานเลน แตง

เปนหนังสือสวด หรือเปนนิทาน กระทั่งเปนตำราสอนก็มี กาพยมีดวยกันหลายชนิด แตละชนิดมี
ลักษณะเฉพาะแตกตางกัน

ผังภูมิกาพยยานี ๑๑

ตัวอยางคำประพันธกาพยยานี ๑๑

ปลากรายวายเคียงคู เคลากันอยูดูงามดี
แตนางหางเหินพี่ เห็นปลาเคลาเศราใจจร

เนื้อออนออนแตชื่อ เนื้อนองออนทั้งกาย
ใครตองของจิตชาย ไมวายนึกตรึกตรึงทรวง
นางนวลนวลนารัก ไมนวลพักตรเหมือนทรามสงวน
แกวพี่นี้สุดนวล ดั่งนางฟาหนาใยยอง
จากเรื่องกาพยเหเรือของเจาฟากุง

โคลงสี่สุภาพ เปนคำประพันธประเภทรอยกรองชนิดหนึ่ง ซึ่งมีปรากฏในวรรณคดีไทย
มานานแลว วรรณคดีไทยฉบับที่เกาและมีชื่อเสียงมากฉบับหนึ่งคือ "ลิลิตพระลอ" มีโคลงสี่สุภาพบท
หนึ่งถูกยกมาเปนบทตนแบบที่แตงไดถูกตองตามลักษณะบังคับของโคลงสี่สุภาพ คือนอกจากจะมี

บังคับสัมผัสตามที่ตาง ๆ แลว ยังบังคับใหมีวรรณยุกตเอกโทในบางตำแหนงการประพันธโคลงสี่
สุภาพ