Page 100 - Phẩm Tam Quốc

chúng phản thân ly, Viên Thiệu mất hết ý chí chiến đấu, cùng con cả là Viên

Đàm rời quân ngũ ra đi. Mất thống soái, quân Viên “tan rã mạnh”, đều biến
thành tù binh, sách vở và báu vật của Viên Thiệu đều rơi vào tay Tào Tháo.
Những thứ này vốn không nên đưa vào trong quân. Nhưng để chứng tỏ mình
là “nho tướng phong độ” và “danh sĩ hàng đầu”, nên Viên Thiệu mới làm thế,
kết quả là Tào Tháo “đã cười và nhận” toàn bộ. Viên Thiệu tự coi mình là
cao sang, nhưng thực chất là phù hoa. Những người phù hoa, thích ra vẻ thì
xưa nay không mấy ai hoàn thành được việc lớn. Theo Tam quốc chí – Vũ đế

kỷ, một năm trước, lúc Viên Thiệu quyết định phát động chiến tranh, Tào
Tháo đã cười nói, Viên Thiệu “đất đai tuy rộng, lương thực tuy nhiều”, nhưng
đó lại là lễ vật chuẩn bị cho ta (Cũng đủ để biếu ta). Số sách vở và báu vật kia
có thể là thu nhập ngoài danh mục.

Trận chiến Quan Độ là bước ngoặt lớn trong lịch sử Trung Quốc thời đó,
vì vậy các nhà sử học đã hết sức coi trọng. Tam quốc chí – Vũ đế kỷ thậm chí
còn ghi vào một đoạn “thần thoại” (Cũng có thể gọi là “quỷ thoại”). Kể rằng,
thời Hoàn đế sao Thổ xuất hiện ở giữa Sở (nay là Hồ Bắc, Hồ Nam) và Tống
(nay là vùng Thương Khâu, Hà Nam), thế rồi “nhà tiên tri” có tên là Ân Đạo
nói quả quyết, mười lăm năm nữa sẽ có chân mệnh thiên tử xuất hiện giữa

nước Lương và nước Bái, hơn nữa còn “anh dũng và vô địch”. Quả nhiên,
mười lăm năm sau ở huyện Tiêu nước Bái (nay là thị trấn Hào Châu, An
Huy), Tào Tháo đã phá Viên Thiệu ở Quan Độ, từ đó, Thiên hạ không còn
giặc”.

Đương nhiên, đây là mấy chuyện vô căn cứ. Ngay như nhiều chi tiết trong
trận chiến Quan Độ, các nhà sử học cũng nói khác nhau. Tam Quốc sử thoại
của Lã Tư Miễn khi nói về trận chiến này, gần như đã phủ nhận những điều
ghi trong Tam quốc chí. Lã thậm chí còn nói: “Binh mưu trong Tam quốc chí
phần lớn không tin được”. Cho rằng nguyên nhân để Tào Tháo thắng lợi

không phải là do mưu lược mà chủ yếu là biết nghiến răng kiên trì tới cùng,
chẳng có cách gì làm rõ được điều này, nếu bạn nào có hứng thú, xin cứ
nghiền ngẫm xem sao.

Trận chiến Quan Độ kết thúc vào tháng mười năm Kiến An thứ X (năm
200) thời Hán Hiến đế. Từ đó Viên Thiệu không sao vươn lên được nữa. Và
tháng năm niên hiệu Kiến An thứ VII (năm 202), Viên Thiệu lâm bệnh, ho ra
máu mà chết. Tháng bảy năm Kiến An thứ IX (năm 204), Tào Tháo đánh bại
Viên Thượng người thay thế Viên Thiệu. Tháng tám, Tào Tháo tiến vào
Nghiệp Thành, khóc tế Viên Thiệu, Tào Phi thuận tay giết dê, “tiếp quản”