Page 101 - Phẩm Tam Quốc

người vợ mới của Viên Hi. Tháng giêng năm Kiến An thứ X (năm 205), Tào

Tháo đánh Viên Đàm con cả của Viên Thiệu, bình được Ký châu, Viên Đàm
bị giết. Tháng chín năm Kiến An thứ XII (năm 207), Thái thú Liêu Đông
Công Tôn Khang mưu sát Viên Thượng – người thay thế Viên Thiệu và
người con thứ hai là Viên Hi, mang thủ cấp đến doanh Tào Tháo. Gia tộc
Viên Thiệu hoàn toàn bị diệt vong.

Việc Công Tôn Khang giết Viên Thượng và Viên Hi còn có hai tình tiết
nhỏ. Theo Tam quốc chí – Vũ đế kỷ, sau khi Viên Thượng và Viên Hi chạy
sang với Công Tôn Khang, nhiều người chủ trương phải tấn công. Tào Tháo
nói không cần, Công Tôn Khang sẽ nhanh chóng mang đầu chúng đến nộp.
Vì sao vậy? Vì chúng đều là lũ lang sói, lợi dụng nhau và đề phòng nhau.

Chúng ta bức quá, chúng sẽ đồng tâm hiệp lực, chúng ta bỏ qua, chúng sẽ tàn
sát lẫn nhau. Quả nhiên, Viên Thượng và Viên Hi mưu mô đoạt địa bàn của
Công Tôn Khang, Công Tôn Khang liền quyết định giết Viên Thượng và
Viên Hi mang đầu nộp cho Tào Tháo. Theo chú dẫn Điển lược của Bùi Tùng
Chi trong Tam quốc chí. Viên Thiệu truyện, Công Tôn Khang cho bày tiệc
“Hồng Môn Yến” và tóm gọn Viên Thượng lẫn Viên Hi. Viên Thượng và
Viên Hi bị trói, bị ném dưới đất lạnh băng, rất khó chịu. Cả hai xin đệm ngồi.

Công Tôn Khang nói, đầu chúng bay sắp bay đi xa rồi, còn cần đệm ngồi làm
gì! Liền cho giết hai đứa, tất cả đều đúng với dự đoán của Tào Tháo. Vì vậy
mới nói, người thắng lợi luôn là người hiểu biết tình hình người khác.

Viên Thượng, Viên Hi, Viên Đàm chết, rốt cuộc vẫn là sự thất bại trong
trận chiến Quan Độ. Từ lâu, đã có hai người thấy rõ kết cục này, đó là Thư
Thụ và Điền Phong, họ đều là mưu sĩ của Viên Thiệu. Thư Thụ và Điền
Phong đều kiên quyết phản đối cuộc chiến này. Theo Tam quốc chí. Viên
Thiệu truyện. Điền Phong từng nói với Viên Thiệu: “Tào công giỏi dùng
binh, biến hóa khôn cùng, quân tuy ít, nhưng không được xem nhẹ” Điền

Phong đề nghị, phải đánh lâu dài và đánh du kích. Trước hết, cần phải phát
triển mạnh hơn. Một là, chân đứng mới vững (đứng vững giữa sơn hà), hai là,
địa bàn mới rộng (có cả bốn châu), ba là, lập nên một chiến tuyến thống nhất
(kết hợp với anh hùng các nơi), bốn là, tăng thêm nhiều thiết bị chiến tranh
(tu bổ nông chiến). Như vậy mới không rơi vào tình trạng thất bại. Sau đó
mới cho từng toán nhỏ binh lính đi quấy nhiễu Tào Tháo “Phân kỳ binh, tìm

chỗ sơ hở mà đánh”. Tào Tháo cứu viện phía đông ta đánh phía tây, cứu viện
phía tây ta đánh phía đông, “Khiến quân địch mệt mỏi, dân chúng vất vả
không yên”, như vậy. “ta thì nhàn nhã, chúng thì khốn khổ”. Chưa đến hai
năm, chúng ta có thể tọa hưởng thành quả. Lúc này chúng ta nên “bỏ kê”