Page 104 - Phẩm Tam Quốc

chiến Quan Độ, Tôn Sách chuẩn bị lén đánh Hứa huyện, về sau bị thích

khách mưu sát nên mới thôi. Vì vậy, Tào Tháo thường lo lắng và buồn rầu.
Tuân Úc là người thấu rõ tâm trạng của Tào Tháo. Theo Tam quốc chí –
Tuân Úc truyện, tháng giêng năm Kiến An thứ II, Tào Tháo đã có hành vi, cử
chỉ khác thường, mọi người đều coi việc Trương Tú làm phản là lý do, riêng

Tuân Úc bảo là không phải. Tuân Úc nói, Tào công là người thông minh
quyết không truy cứu chuyện cũ, nhất định là có nguyên nhân khác. Khi hỏi
thì quả nhiên là vậy. Thì ra, Viên Thiệu đã có thư gửi Tào Tháo, với thái độ
cực kỳ vô lễ, giọng điệu cũng cực kỳ ngạo mạn. Tào Tháo hỏi Tuân Úc, ta
luôn muốn đánh kẻ bất nhân bất nghĩa đó, tiếc là lực bất tòng tâm, phải làm
gì đây? Tuân Úc nói, không hề gì. Xưa nay vẫn vậy, việc thành bại ở người

không phải ở thế. Nếu là anh hùng chân chính thì dù lúc này yếu một chút,
cũng sẽ mạnh dần lên (người có thực tài, tuy yếu tất sẽ mạnh”). Ngược lại,
nếu là món hàng giả thì lúc này là mạnh; nhưng nhanh chóng sẽ yếu đi (nếu
không phải là người giỏi thì dù mạnh sẽ yếu đi ngay).

Đương nhiên là có lý. Nhưng liệu có khả năng chuẩn bị từ to thành nhỏ từ
yếu thành mạnh trong trường hợp cụ thể ở Tào Tháo và Viên Thiệu hay
không? Tuân Úc nói là có. Tuân Úc nói với Tào Tháo, tình thế hiện nay
người có thể tranh giành thiên hạ với minh công cũng chỉ có Viên Thiệu.
Viên Thiệu ngoài mạnh trong rỗng, còn minh công thì có bốn mặt mạnh hơn

Viên Thiệu. Thứ nhất, con người Viên Thiệu, bề ngoài thì khoan dung đại
lượng, nhưng thực chất là hay ghen tị với người hiền tài (bề ngoài thì đại
lượng nhưng bên trong hay nghi kỵ), muốn sử dụng nhân tài, nhưng lại không
hoàn toàn tín nhiệm (dùng người nhưng trong lòng lại không tin); còn minh
công thì luôn đại lượng không câu nệ tiểu tiết (minh công đại lượng không
tiểu tiết), tín nhiệm hoàn toàn vào nhân tài và để họ vào những vị trí thích
hợp nhất (tài đâu thì để vào đấy) đó chính là đại khí để thắng Viên Thiệu.

Thứ hai, con người Viên Thiệu, phản ứng trì trệ, mềm yếu quả đoán, quyết
sách luôn chậm chạp (trì trệ không quyết, mất thời cơ); còn minh công có thể
quyết định tại chỗ và biến hóa khôn lường (có thể quyết việc lớn, ứng biến vô
cùng), đó là mưu lược để thắng Viên Thiệu. Thứ ba, con người Viên Thiệu trị
quân (trị quân lỏng lẻo, không tuân theo lệnh), người ngựa tuy đông, nhưng
không mấy tác dụng (binh lính tuy đông, nhung khó sử dụng). Còn minh

công chấp pháp như sơn, hành lệnh cấm chỉ, thưởng phạt phân minh, lời nói
được tin tưởng, việc làm có kết quả (pháp lệnh nghiêm minh, thưởng phạt rõ
ràng) quân tuy không đông, nhưng tướng sĩ đều giành nhau ráng lên trước,
liều mạng tử chiến (sĩ tốt tuy ít, nhưng luôn giành nhau tử chiến), đó là anh