Page 37 - E-Modul Pendidikan Bahasa Bali SD
P. 37
a) Sinonimi utawi len raos inggih punika paiketan pantara kruna-kruna
sane mirib tegesnyane, sakadi kruna enggal lan becat. Imba krunanyane ring
lengkara sakadi; I Ketut enggal sajaan majalan. I Ketut becat sajaan mejalan.
b) Polisemi inggih punika kruna sane madue teges lintangan ring asiki,
sakadi kruna warih „ari kencing‟, „keturunan‟. Polisemi puniki matumpang teteh
(tumpeng tindih) sareng homonimi. Imbanyane ring lengkara sakadi;
• Ten dados mewarih driki (Warih=air kencing)
• Dayu Ari punika warih saking Ratu Aji Raka
(warih=keturunan)
c) Homonimi inggih punika paiketan teges lan wangun yening kalih teges
utawi lintang kasinahang antuk wangun sane pateh. Imbanyane kruna lima
„tangan‟ lan lima „petekan utawi wilangan lima‟, duur “angga sarira”, duur
“genah”
• Duuran jang kebene !
• Apa misi duurne I Komang ?”
d) Hiponimi inggih punika paiketan teges sane madaging paiketan
maundag- undagan (hirarki).Paiketan teges sakadi puniki nampek sareng
sinonim, inggih punika yening wenten kruna sane madue makasami pahan
teges saking kruna tiosan, nanging nenten tungkalikanyane. Imbanyane, kruna
cempaka, jepun, sandat, pucuk, lan gumitir pinaka hiponimi saking kruna
bunga. Kruna bunga pinaka superordinat saking kruna cempaka, jepun, sandat,
pucuk, lan gumitir (Palmer, 1976). Imbanyane ring lengkara sakadi;
Mang Ayu liu pesan meli bunga, ada sandat, cempaka, jepun lan gumitir.
Bahan Diskusi:
1. Sebutkan jenis-jenis keterampilan bahasa bali
2. Berikanlah contoh Keterampilan berbahasa Bali yang harus
dimiliki gudu saat ini yang sesuai dengan kurikulum 2013
34