Page 42 - E-Modul Pendidikan Bahasa Bali SD
P. 42

BAB IX
                                               Pendidikan kosa kata


                  Sub Capaian Pembelajaran MK:
                      Setelah mempelajari topik ini mahasiswa mampu:
                      1)  Memahami  kosa kata bahasa Bali (semantic, paribasa, leksikal)
                      2)  Proses pembentukan kosa kata bahasa Bali (semantic, paribasa,
                          leksikal)

                  Uraian Materi:
                         9.1  Hakikat Berbicara
                  Manut  (Tarigan,  1990:15,  ring  Suandi,  2017:179)  mabebaosan  inggih  punika
                  nguningang suara-suara alat ucap utawi kruna-kruna sane nyihnayang rasa ring
                  kayun  lan  madaging  reragragan.  Dadosnyane  mabebaosan  nenten  wantah
                  maosang suara-suara utawi kruna-kruna. Mabebaosan inggih punika tata cara
                  utawi  piranti  nguningayang  indik  reragragan  sane  kakaryanin  manut  dudonan
                  lan  panglimbak.  Mabebaosan  inggih  punika  pakaryan  sane  kamargiang
                  sangkaning kayun lan wiweka (nalar) (Mas’ud, 2005:60, ring Suandi, 2017:179).
                  Mabebaosan  puniki  sida  mangda  nganutin  napi  sane  wenten  ring  kayun.
                  Sangkaning  wiweka  (nalar),  daging  bebaosan  dangan  karesepang  olih  sang
                  sane mirengang lan pangurati.
                         9.2 Cihna Mabebaosan Sane Nganutin Tata Krama
                  Rikala mabebaosan medue cihna sane sida katelatarang sekadi ring Sor:
                         1)  Wenten  uratian  sane  pinaka  rasa  tresna  sane  kacihnayang  ring
                         parilaksana
                         pamaos  sane  mautsaha  ngresepang  rasa  dot,  kahanan  (situasi),
                         kawentenan
                         utawi penampen sang sane mirengan mautsaha nganutang ring
                         deweknyane.
                         2) Wenten basa-basa suara pinaka piranti jagi nguningayang reragragan
                         sane
                         dahat  kategepin  antuk  wiraga  lan  semita,  ring  bebaosan  ngraga  (satu
                         arah)
                         lan sareng anak tios (dua arah).
                         3) Wenten undagan sane kasayagaang pamaos sedurung ngamargiang
                         bebaosan.
                         4) Wenten rasa ngaat pamaos rikalaning nguningayang indik reragragan
                         sane
                         kaaturang, utawi pangrasa pamaos soang-soang, punika mawinan nudut
                         manah sang sane mirengang.
                         5) Wenten uger-uger tata krama mabebaosan, sekadi ring bahasa Bali
                         inggih
                         punika mangda nganutin anggah-ungguhing basa Bali.


                                                           39
   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47