Page 49 - E-Modul Pendidikan Bahasa Bali SD
P. 49
a. Basa ring tembang punika lumbrah mabasa Jawi tengahan lan
basa
Bali tengahan, wenten masih sane nganggen basa Kawi lan basa Bali
lumbrah.
b. Kaiket olih padalingsa; akehnyane carik ring soang-soang
pada, akehnyane wanda ring soang-soang carik, lan labuh suara ring
ungkuring carik, risajeroning pada wenten carik bawak lan carik dawa lan
nganggen kawitan miwah manggala.
c. Nganggen wewiletan (alunan suara)
Sekar Madia utawi kidung lumbrahnyane kanggen ritatkala wenten
upakara panca yadnya, nika mawinan madue sifat sakral.
4) Sekar Agung (Kekawin)
Sekar Agung kasengguh wirama utawi kekawin, nganggen basa kawi.
Wiramanyane madaging uger-uger;
• Wrrta matra (suku kata) risajeroning carik
• Ganamatra inggih punika guru lagu risajeroning wirama Wenten
ceciren Sekar Agung;
• Mamuat tutur tatwa
• Basanyane basa Kawi
• Uger-uger: soang soang bait wenten petang carik, risajeroning
• carik madaging makudang-kudang wanda.
• Dagingnyane ketusan saking itihasa mwah purana
10.3 Sastra Bali Anyar
Sastra Bali Anyar nggih punika kasusastran Bali sane sampun polih
panglimbak saking sastra Indonesia minakadi wangun lan temanyane sampun
modern utawi anyar ninutin aab jagate mangkin lan nganggen basa Bali
lumbrah.
Wangun Satra Bali Anyar;
1. Cerpen Bali Anyar
2. Novel Bali Anyar
3. Puisi Bali Anyar
4. Drama Bali Anyar
Kesusastraan Bali Anyar sampun wenten duk panjajahan Welanda,
daweg Welandane ngwangun sekolah rakyat warsa 1875 ring Buleleng. Duk
warsa 1910-1920-an I Made Pasek lan Mas Nitisastro pinaka guru ring sekolah
rakyat punika sampun prasida makarya satua bawak cerpen. Kriya sastra
cerpen punika kamuat ring buku-buku paplajahan ring sekolah rakyat punika
minakadi buku; “Tjatoer Perenidana, Tjakepan kaping doea papeladjahan sang
mamanah maoeroek mamaos aksara Belanda” Pikardin I Made Pasek duk
warsa 1913. Buku puniki madaging 46 murda satua silih sinunggil satua
46