Page 16 - หนังสือเรียนสาระความรู้พื้นฐาน

9

กระบวนการขับถายปสสาวะ

กระบวนการทํางานในรางกายของคนเราจะทําใหเกิดของเสียตางๆ ออกจากเซลลเขาสูหลอดเลือด
เชน ยูเรีย (Uria) แอมโมเนีย (Ammonia) กรดยูริก (Uric Acid) เปนตน แลวเลือดพรอมของเสียดังกลาว

จะไหลเวียนมาที่ไต ในวันหนึ่งๆ จะมีเลือดไหลผานไตเปนจํานวนมาก โดยเลือดจะไหลเวียนสูหลอดเลือด

ยอยที่อยูในไต ไตจะทําหนาที่กรองของเสียที่อยูในเลือด รวมทั้งน้ําบางสวนแลวขับลงสูทอไต ซึ่งเราเรียกน้ํา

และของเสียที่ถูกขับออกมานี้วา “น้ําปสสาวะ” เมื่อมีน้ําปสสาวะผานเขามา ทอไตจะบีบตัวเปนระยะๆ
เพื่อใหน้ําปสสาวะลงสูกระเพาะปสสาวะทีละหยด จนมีน้ําปสสาวะอยูในกระเพาะปสสาวะประมาณ 200

– 250 ซีซี กระเพาะปสสาวะจะหดตัวทําใหรูสึกเริ่มปวดปสสาวะ ถามีปริมาณน้ําปสสาวะมากกวานี้จะปวด

ปสสาวะมากขึ้น หลักจากนั้นน้ําปสสาวะจะถูกขับผานทอปสสาวะออกจากรางกายทางปลายทอปสสาวะ ใน
แตละวันรางกายจะขับน้ําปสสาวะออกมาประมาณ 1 – 1.5 ลิตร แตทั้งนี้ขึ้นอยูกับปริมาณน้ําที่เขาสูรางกาย

จากอาหารและน้ําดื่มดวยวามีมากนอยเพียงใด ถามีปริมาณมากของน้ําปสสาวะจะมีมาก ทําใหปสสาวะ

บอยครั้ง แตถาปริมาณน้ําเขาสูรางกายนอยหรือถูกขับออกทางเหงื่อมากแลว จะทําใหน้ําปสสาวะมีนอยลง

ดวย
การเสริมสรางและดํารงประสิทธิภาพการทํางานของระบบขับถายปสสาวะ

1. ดื่นน้ําสะอาดมากๆ อยางนอยวันละ 6 – 8 แกว จะชวยใหระบบขับถายปสสาวะดีขึ้น

2. ควรปองกันการเปนนิ่วในระบบทางเดินปสสาวะโดยหลีกเลี่ยงการรับประทานผักที่มีสารออก
ซาเลต (Oxalate) สูง เชน หนอไม ชะพลู ผักแพรว ผักกระโดน เปนตน เพราะผักพวกนี้จะทําใหเกิดการ

สะสมสารแคลเซียม ออกซาเลต (Calcium Oxalate) ในไตและกระเพาะปสสาวะได แตควรรับประทาน

อาหารประเภทเนื้อสัตว นม ไข ถั่วตางๆ เพราะอาหารพวกนี้มีสารฟอสเฟต (Phosphate) สูง จะชวยลดอัตรา
ของการเกิดนิ่วในระบบทางเดินปสสาวะได เชน นิ่วในไต นิ่วในทอไต นิ่วในกระเพาะปสสาวะ

3. ไมควรกลั้นปสสาวะไวนานจนเกินไป เพราะอาจทําใหเกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินปสสาวะ

ได

4. เมื่อมีอาการผิดปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินปสสาวะควรรีบปรึกษาแพทย

ระบบขับถายของเสียทางลําไสใหญ

รางกายมนุษยมีกลไกตางๆ คลายเครื่องยนต รางกายตองใชพลังงาน การเผาผลาญพลังงานจะเกิด
ของเสีย ของเสียที่รางกายตองกําจัดออกไปมีอยู 2 ประเภท

1. สารที่เปนพิษตอรางกาย

2. สารที่มีปริมาณมากเกินความตองการ

ระบบการขับถาย เปนระบบที่รางกายขับถายของเสียออกไป ของเสียในรูปแกสคือลมหายใจ
ของเหลวคือเหงื่อและปสสาวะของเสียในรูปของแข็งคืออุจจาระ