Page 29 - บทที่ 2 การใช้ภาษาเพื่อการสื่อสาร
P. 29
G E L 1 1 0 1 ก า ร ใ ช้ ภ า ษ า ไ ท ย | 67
เรื่องที่ 2.2.3 การใช้โวหาร
โวหาร หมายถึงชั้นเชิงหรือส านวนแต่งหนังสือหรือพูด เช่น โวหารดี,
ถ้อยค าที่เล่นเป็นเป็นส าบัดส านวน เช่น อย่ามาตีโวหาร เขาชอบเล่นโวหาร (ราชบัณฑิตยสถาน,
2542) ในบทเรียนนี้จะกล่าวถึงโวหารที่หมายถึงชั้นเชิงหรือส านวนการแต่งหนังสือหรือพูด โดย
โวหารมีหลายประเภท การเรียนรู้เรื่องโวหารจะช่วยให้ส านวนภาษาทั้งการเขียนและการพูดมี
ความสมบูรณ์ สละสลวยขึ้น โดยโวหารประเภทต่าง ๆ มี ดังนี้
2.2.3.1 บรรยายโวหาร
บรรยายโวหาร คือ การใช้ส านวนภาษาร้อยแก้วเพื่อเล่าเรื่อง
หรืออธิบายเรื่อง โดยใช้ได้กับทั้งการพูดและการเขียน ไม่ว่าจะเล่าการเขียนหรือพูดบอกเล่า
เหตุการณ์ ข่าว บทเรียน หรือสารคดี ส านวนภาษาที่ใช้จะให้แบบตรงไปตรงมา กระชับเพื่อให้เข้า
ใจความ ไม่เน้นให้ผู้รับสารเกิดอารมณ์ความรู้สึก เช่น
ตัวอย่างบรรยายโวหารจากการบรรยาย
เมื่อเราพูดถึงจดหมายเหตุ เราอาจคิดกันว่า จดหมายเหตุเป็นเรื่องของจดหมายเหตุ
ทางการ แต่ในวันนี้เราอยากจะชี้ให้เห็นว่า ยังมีจดหมายเหตุอีกชนิดหนึ่งที่เราอาจจะมองข้าม
ไป ก็คือ จดหมายเหตุวัฒนธรรมและจดหมายเหตุบุคคลตัวเล็กตัวน้อย หรือกลุ่มชนซึ่งอาจจะ
ไม่ได้มีรัฐ หรือกลุ่มชน ซึ่งเป็นกลุ่มย่อย ๆ ที่อยู่ในสังคมเรา และจดหมายเหตุแบบนี้ก็จะช่วยให้
เราเข้าใจวัฒนธรรมสังคมได้เพิ่มมากขึ้น และเป็นสิ่งส าคัญกับประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนที่
ก าลังจะเกิดขึ้นในอนาคตนี้ (ชาญวิทย์ เกษตรศิริ และกาญจนี ละอองศรี, 2556, หน้า 256)
ตัวอย่างบรรยายโวหารจากบทความวิชาการ
ความรักของวัลยา เป็นนวนิยายเพื่อชีวิตที่ใช้ฉากต่างประเทศเช่นเดียวกับจนกว่า
เราจะพบกันอีก นวนิยายเรื่องนี้สะท้อนปัญหาและเสนอแนะแนวทางแก้ไขปัญหาที่เป็นไปใน
รูปบทสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นมากกว่าจะเป็นรูปการกระท า ความรักของวัลยา สร้าง
พัฒนาการให้นวนิยายเพื่อชีวิตของไทยด้วยการให้ภาพที่กว้างขึ้นของปัญหาสังคม โดยใช้กลวิธี
แบบรูปต่อที่ซับซ้อน ตัวละครต่างสะท้อนแนวคิดหลากหลายและมาจากพื้นฐานทางสังคมที่
ต่างกัน ความกลมกลืนระหว่างเนื้อหาทางสังคมและการเมืองกับกลวิธีทางวรรณศิลป์ ท าให้นว
นิยายเรื่องนี้เป็นสุนทรียศาสตร์เพื่อปวงชนอย่างแท้จริง (ตรีศิลป์ บุญขจร, 2555, หน้า 26)
