Page 32 - บทที่ 2 การใช้ภาษาเพื่อการสื่อสาร
P. 32
70 | G E L 1 1 0 1 ก า ร ใ ช้ ภ า ษ า ไ ท ย
ประกอบด้วยคนที่พูดภาไทย แต่ความเป็นจริงแล้ว มีคนไทยบางกลุ่มที่พูดภาษาอื่นได้ด้วย เช่น
ใน 4 จังหวัดภาคใต้ของประเทศไทย (ยะลา ปัตตานี นราธิวาสและสตูล) ภาษาที่ใช้นอกจาก
ภาษาไทยคือภาษามาเลย์ ซึ่งต่างจากจังหวัดอื่น ๆ ในประเทศไทย (อมรา ประสิทธิ์รัฐสินธุ์,
2548, หน้า 1)
2.2.3.4 อุปมาโวหาร
อุปมาโวหาร คือ การใช้ส านวนภาษาเชิงเปรียบเทียบเพื่อให้
ความมีความชัดเจนขึ้น อุปมาโวหารจะใช้ประกอบการบรรยาย การพรรณนาและการเทศนา เช่น
ตัวอย่างอุปมาโวหารในนวนิยาย
ความยุติธรรมเป็นมารดาแห่งความสงบสุขของโลก ความเห็นแก่ตัวเป็นมารดาของความอากูล
ความชั่วช้าลามกร้อยแปดพันประการ (ศรีบูรพา, 2556)
ตัวอย่างอุปมาโวหารที่เป็นร้อยกรอง
…ถ้าแม้เจ้าอาลัยอยู่ด้วยลูกจริงๆ เหมือนวาจา ก็จะรีบกลับเข้ามาแต่วี่วันไม่ทันรอน เออนี่เจ้า
เที่ยวพเนจรนอนตามสนุกใจ ชมนกชมไม้ในไพรวัน สารพันก็มี ทั้งฤๅษีสิทธิ์วิทยาธรคนธรรพ์
เทพารักษ์ผู้มีพักตร์อันเจริญ เห็นแล้วก็น่าเพลิดเพลินไม่เมินได้ หรือเจ้าปะผลไม้ประหลาดรสสด
สุกทรามเสวยไม่เคยกิน เจ้าฉวยชิมชอบลิ้นก็หลงฉันอยู่จึ่งช้าอุปมาเสมือนหนึ่งภุมรินบิน
วะวินว่อน เที่ยวซับซาบเอาเกสรสุคนธมาเลศ พบดอกไท้อันวิเศษต้องประสงค์หลงเคล้าคลึงรส
จนลืมรัง เข้าเถื่อนเจ้าลืมพร้าได้หน้าแล้วลืมหลังไม่แลเหลียวเที่ยวทอดประทับมากลางทาง
(เจ้าพระยาพระคลัง (หน), ร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก)
เรื่องที่ 2.2.4 การใช้ส านวน
ส านวน หมายถึง ถ้อยค าที่ใช้สื่อความหมายแบบไม่ตรงไปตรงมา ผู้รับ
สารต้องตีความส านวน หากตีความไม่ได้จะไม่เข้าใจส านวนนั้น ๆ พจนานุกรม ฉบับ
ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 ให้ความหมายของส านวนไว้ว่า
ถ้อยค าที่เรียบเรียง, โวหาร, บางทีก็ใช้ว่า ส านวนโวหาร เช่น สารคดีเรื่องนี้ส านวนโวหาร
ดี ความเรียงเรื่องนี้ส านวนโวหารลุ่ม ๆ ดอน ๆ; คดี เช่น ปิดส านวน; ถ้อยค าหรือข้อความ
ที่กล่าวสืบต่อกันมาช้านานแล้ว มีความหมายไม่ตรงตามตัวหรือมีความหมายอื่นแฝงอยู่
เช่น สอนจระเข้ให้ว่ายน ้า ร าไม่ดีโทษปี่โทษกลอง, ถ้อยค าที่แสดงออกมาเป็นข้อความ
พิเศษ เฉพาะภาษาหนึ่ง ๆ เช่น ส านวนฝรั่ง ส านวนบาลี, ชั้นเชิงหรือท่วงท านองในการ
แต่งหนังสือหรือพูด เช่น ส านวนเจ้าพระยาพระคลัง (หน) ส านวนยาขอบ ส านวนไม้
