Page 33 - บทที่ 2 การใช้ภาษาเพื่อการสื่อสาร
P. 33
G E L 1 1 0 1 ก า ร ใ ช้ ภ า ษ า ไ ท ย | 71
เมืองเดิม; ลักษณนามใช้เรียกข้อความหรือบทประพันธ์รายหนึ่ง ๆ เช่น อิเหนามีหลาย
ส านวน บทความ ๒ ส านวน.
2.2.4.1 ที่มาของส านวน
ส านวนไทยมีที่มาหลายที่มา โดยส่วนใหญ่มาจากวิถีชีวิตและ
ธรรมชาติที่แวดล้อมอยู่ กล่าวถึงที่มาของส านวนไทย สรุปได้ดังนี้
(1) ส านวนไทยที่มาจากลักษณะของธรรมชาติ เป็นส านวนที่เทียบเคียงมาจากสิ่งที่
เกิดขึ้นตามธรรมชาติ เช่น
- ส านวน “กาฝาก” หมายถึงแฝงกินอยู่กับผู้อื่นโดยไม่ได้ท าประโยชน์อะไรให้ มี
ที่มาจากต้นไม้ที่เกาะเบียดเบียนอาศัยอาหารจากต้นใหญ่ เลี้ยงตัว
- ส านวน “คลื่นกระทบฝั่ง” หมายถึงเรื่องราวที่ครึกโครมขึ้นแล้วกลับเงียบ หายไป
มีที่มาจากทะเลมีคลื่นวิ่งเข้าหาฝั่งตลอดเวลา
(2) ส านวนที่มาจากวิถีการด ารงชีวิต เป็นส านวนที่มาจากปัจจัยสี่ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม
ที่อยู่อาศัย พาหนะ เป็นต้น เช่น
- ส านวน “จุดไต้ต าตอ” หมายถึงพูดหรือท าสิ่งใดกับเจ้าของเรื่อง โดยผู้นั้น ไม่รู้ตัว
มีที่มาจากเวลาพลบค ่าจะจุดไต้เป็นเครื่องตามไฟ
- ส านวน “ชุบมือเปิบ” หมายถึงคนที่ไม่ช่วยท าพอถึงเวลา มารับประทาน คนที่
ฉวยประโยชน์จากคนอื่น โดยไม่ลงทุน ลงแรง มีที่มาจากการกินข้าวด้วยมือ ก่อนจะกิน อาหารจะ
เอา มือลงชุบน ้า เพื่อล้างมือให้สะอาด และไม่ให้ข้าว ติดมือ
(3) ส านวนที่มาจากวัฒนธรรมในสังคม เป็นส านวนที่มาจากอาชีพ ประเพณี การ
เรียน การปกครอง เช่น
- ส านวน “ท านาบนหลังคน” หมายถึงการแสวงหาผลประโยชน์ ใส่ตนโดยขูดรีด
ผู้อื่น มีที่มาจากอาชีพการท านา
- ส านวน “ความรู้ท่วมหัว เอาตัวไม่รอด” หมายถึงมีความรู้มากแต่ไม่รู้จักใช้ให้
เป็นประโยชน์ มีที่มาจากการศึกษา
(4) ส านวนที่มาจากความเชื่อและศาสนา เป็นส านวนที่มาจากความเชื่อของสังคม หรือ
ความทางศาสนา เช่น
- ส านวน “กรวดน ้าคว ่าขัน” หมายถึงตัดขาดไม่ขอเกี่ยวข้องด้วย มีที่มาจาก
ความเชื่อเรื่องการท าบุญแล้วกรวดน ้าอุทิศ ส่วนกุศล
