Page 31 - บทที่ 2 การใช้ภาษาเพื่อการสื่อสาร
P. 31
G E L 1 1 0 1 ก า ร ใ ช้ ภ า ษ า ไ ท ย | 69
ตัวอย่างเทศนาโวหารที่เป็นคติธรรม
ร่างกายกับใจนั้นจะต้องมีการพักผ่อนเท่า ๆ กัน ร่างกายพักผ่อนด้วยการนอนหลับนอนในเวลา
กลางคืน ใจนั้นพักผ่อนด้วยการสงบอารมณ์อันจะเป็นเหตุให้เกิดความวุ่นวายยุ่งยากทางใจ
ด้วยประการต่าง ๆ ถ้าเราพักผ่อนแต่เพียงร่างกาย จิตใจไม่ได้พักผ่อนเลย ก็เกิดเป็นปัญหา
เพราะว่าความเหน็ดความเหนื่อยทั้งหลายนั้นมันอยู่ที่ใจ มากกว่าที่อยู่ที่ร่างกาย ความเหนื่อย
ทางใจนั้น เป็นความเหนื่อยที่ลึกซึ้ง ส่วนความเหนื่อยทางร่างกายนั้น เป็นแต่เพียงผิวเผิน แก้ง่าย
สะดวกสบาย ไม่ล าบาก แต่ว่าความเหน็ดเหนื่อยทางจิตใจนั้น เป็นเรื่องที่แก้ยาก ถ้าไม่ศึกษา
วิธีการในการที่จะแก้ไข ความเหน็ดเหนื่อยทางจิตใจไว้บ้างแล้ว เราก็จะรู้สึกเหนื่อยใจมากขึ้น
ดังที่เราได้ยินคนบางคนพูดว่าเหนื่อยใจหนักใจ หรือว่าไม่สบายใจ อะไรๆ ต่างๆ อันนี้ ก็
เนื่องจากว่าใจไม่ได้มีการพักผ่อนเสียบ้างเลย (ปัญญานันทภิกขุ, สืบค้นจาก
http://www.dhammajak.net/board/viewtopic.php?t=10014)
2.2.3.4 สาธกโวหาร
สาธกโวหาร คือ การใช้ส านวนภาษาเพื่อให้เกิดความชัดเจน
ช่วยให้ผู้รับสารสามารถเข้าใจเรื่องราวหรือเหตุการณ์ได้โดยง่าย ด้วยการยกตัวอย่างเหตุการณ์
ต านาน นิทาน หรือค าพูดของผู้รู้มาประกอบเนื้อความ สาธกโวหารนี้เป็นโวหารที่ใช้กับการ
บรรยาย การพรรณนาและการเทศนา เช่น
ตัวอย่างสาธกโวหาร
หลักฐานทางภาษาและวรรณคดีก็สะท้อนให้เห็นสภาพชีวิตของครอบครัวไทยที่ “เมื่อเสร็จหน้า
นา ผู้หญิงทอผ้า ผู้ชายตีเหล็ก” นั้นคือผู้ชายไทยเป็นหัวหน้าครอบครัวต้องท างานหนัก ส่วน
ผู้หญิงเมื่อช่วยงานท าไร่ท านาเพราะสังคมไทยเป็นสังคมกสิกรรมก็จะดูแบบ้านท างนที่ประณีต
และใช้เวลานาน อาจเป็นอุตสาหกรรมในครอบครัวช่วยเศรษฐกิจของบ้านได้ วรรณคดีไทยที่
สะท้อนให้เห็นวัฒนธรรมทางวัตถุเหล่านี้ เช่น ฝีมือปักม่านของนางวันทองในเรื่องขุนช้างขุนแผน
อาหารไทยในกาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวานและว่าด้วยงานนักขัตฤกษ์ พระราชนิพนธ์ใน
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เรือนไทยในร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก เป็นต้น
(ประภาศรี สีหอ าไพ, 2550, หน้า 48)
เป็นที่น่าสังเกตว่า ชุมชนภาษาไม่จ าเป็นต้องมีความเป็นหนึ่งเดียว กล่าวคือ ไม่จ าเป็นที่
ทุกคนในชุมชนต้องพูดภาษาเดียวกันทั้งหมด 100 เปอร์เซ็นต์ ชุมชนภาษาอาจเป็นชุมชนหลาย
ภาษาก็ได้ ตัวอย่างที่เห็นได้ใกล้ตัว ได้แก่ประเทศไทย ถึงแม้จะเป็นที่ยอมรับกันว่าประเทศไทย
