Page 30 - บทที่ 2 การใช้ภาษาเพื่อการสื่อสาร
P. 30
68 | G E L 1 1 0 1 ก า ร ใ ช้ ภ า ษ า ไ ท ย
2.2.3.2 พรรณนาโวหาร
พรรณนาโวหาร คือ การใช้ส านวนภาษาร้อยแก้วเพื่อน าเสนอ
เรื่องราวอย่างประณีต ละเอียดลออ เน้นให้ผู้รับสารเกิดความรู้สึก สะเทือนอารมณ์ เกิดจินตภาพ
และอารมณ์คล้อยตาม พรรณนาโวหารอาจใช้ภาพพจน์ เช่น การเปรียบเทียบหรือการใช้
สัญลักษณ์เข้ามาประกอบเพื่อให้กระทบอารมณ์ความรู้สึกของผู้รับสาร โดยพรรณนาโวหารเป็นได้
ทั้งการเขียนและค าพูด โดยมักปรากฏในนวนิยาย เรื่องสั้น บทละคร เช่น
ตัวอย่างพรรณนาโวหารในนวนิยาย
หิมะหยุดตกแล้ว—ลมนิ่ง—มีแต่ความสงบราบเรียบกับความหนาวเย็นจนเป็นน ้าแข็งของ
ละอองน ้าค้าง เรืองที่อยู่อาศัยที่สร้างภาพงามของท่าน บูนเดขาวโพลนไปหมด เชิงชายห้อย
ระบายด้วยน ้าแข็งที่จับตัวเป็นแท่งยาว—น ้าแข็งย้อยระย้าลงมาจากหลังคา ระเบียงหน้าและ
หน้าต่างจั่ว—บ้านนกพิราบใต้หลังคาที่ถูกทอดทิ้งว่างเปล่ากลายเป็นวังน ้าแข็งขนาดเล็ก
ประดับประดาน่าทึ่งด้วยเส้นสายบางเบาและยอดที่เป็นช่อชั้นของความอ้างว้างเปล่าเปลี่ยวที่
ก าลังคืบคลานเข้ามา (มารี คอเรลลี่, กิ่งแก้ว อัตถากร, (แปล), 2546, หน้า 862)
2.2.3.3 เทศนาโวหาร
เทศนาโวหาร คือ การใช้ส านวนภาษาเพื่อให้เกิดความรู้คิด
โน้มน้าวใจผู้ฟังผู้อ่านให้ปฏิบัติตามหรือเกิดความเข้าใจ เทศนาโวหารเป็นโวหารเสริมโวหารหลัก
อาจใช้ประกอบการบรรยายหรือการพรรณนาก็ได้ โดยเทศนาโวหารไม่จ าเป็นต้องเป็นธรรมะหรือ
ค าสั่งสอนหรือคติธรรมทางศาสนาเพียงอย่างเดียว แต่อาจอยู่ในข้อเขียนหรือค าพูด โอวาท สุนทร
พจน์ที่ท าให้ผู้รับตระหนักถึงคุณค่าบางอย่าง ได้รับความรู้ความจริงหรือความเข้าใจเกี่ยวกับการ
ใช้ชีวิต การเรียน การท างาน การครองเรือน การเป็นมนุษย์ หรือการอยู่ในสังคมก็ได้ เช่น
ตัวอย่างเทศนาโวหารในนวนิยาย
จากการศึกษาใคร่ครวญสภาพของชีวิต ฉันไม่คิดว่า การมีชีวิตอยู่เพียงแต่จะกินไปวันหนึ่ง และ
แสวงหาความสนุกไปวันหนึ่งแล้วรอวันเจ็บป่วย และตายนั้นเป็นสิ่งที่มีค่าอะไร ตามความเห็น
ฉัน ชีวิตเช่นนี้ เป็นของว่างเปล่า เท่ากับไม่ได้เกิดมาบนโลกนี้ ชีวิตเฉย ๆ ไม่มีความหมายส าหรับ
ฉัน ถ้าฉันอยู่ ฉันต้องอยู่ในชีวิตที่ดีงาม และชีวิตที่ดีงามนั้นต้องมีอะไรมากกว่าการกิน การ
แสวงหาความสนุก แล้วก็รอวันตาย ชีวิตที่ดีงามย่อมมีอยู่และถูกใช้ไปในคุณประโยชน์แก่คนอื่น
มิตรรักของฉัน ฉันยังอยากจะอยู่ต่อไปถ้าฉันจะเป ็นประโยชน์แก่คนอื่นได้ แต่เวลาของฉันก าลัง
จะหมดเสียแล้ว (ศรีบูรพา, 2557, หน้า 81 – 82)
