Page 367 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫ﻣﻌﻈﻢ ﻟﻪ ﺿﻤﻨﺎ از ﻳﻚ ﻋﺎرف اﻳﺮاﻧﻲاﻻﺻﻞ ﻣﻌﺮوف دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻧﻈﺎماﻟﺪﻳﻦ اوﻟﻴﺎ ﻛﻪ او ﻧﻴﺰ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻈﻴﻤﻲ در‬
‫اﺳﻼم ﻗﺎره ﻫﻨﺪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻳﺎد ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻴﻨﺎ آورده ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺧﻮاﺟﻪ ﻣﻌﻴﻦاﻟﺪﻳﻦ ﭼﺸﺘﻲ ﻫﺮوي در ﻗﺮن ﺷﺸﻢ ﻫﺠﺮي در ﺳﻴﺴﺘﺎن)‪ (1‬ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ و در ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﻓﺮا‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﭘﺮداﺧﺖ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﭼﺸﺖ ﻫﺮات ﻗﺒﻼ در ﻣﻘﺎﻟﻪ آﻗﺎي ﻣﻈﻬﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺻﺪﻳﻘﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ‬

‫ﻛﻪ ﺗﻮﻟﺪ ﻣﻌﻴﻦاﻟﺪﻳﻦ ﭼﺸﺘﻲ در ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ آﻗﺎي ﻋﻄﺎردي آن را ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ و‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﺗﻮﻟﺪ ﻣﺸﺎراﻟﻴﻪ در ﺳﻴﺴﺘﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺗﻮﻟﺪش در اﻳﺮان ﺑﻮده و ﺧﻮدش اﻳﺮاﻧﻲ و اﻳﺮاﻧﻲ‬
‫ﻧﮋاد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻛﺮد و در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ رﻳﺎﺿﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﮔﺮدﻳﺪ و از اﻳﻦ رو ﺑﻪ ﭼﺸﺘﻲ ﻣﻌﺮوف ﺷﺪه‪ .‬وي‬
‫ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ اﻗﺎﻣﺖ در ﭼﺸﺖ ﻋﺎزم ﻃﻮس ﮔﺮدﻳﺪ و در ﻃﺎﺑﺮان‪ ،‬در ﺧﺎﻧﻘﺎه ﺧﻮاﺟﻪ ﻋﺜﻤﺎن ﻫﺎروﻧﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﻳﻜﻲ‬
‫از ﻣﺸﺎﻳﺦ ﺑﺰرگ ﺧﺮاﺳﺎن ﺑﻮد‪ ،‬رﺣﻞ اﻗﺎﻣﺖ اﻓﻜﻨﺪ‪ ،‬و در آﻧﺠﺎ در ﻧﺰد ﺧﻮاﺟﻪ ﻋﺜﻤﺎن ﺑﻪ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﻘﺎﻣﺎت‬
‫ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ و روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪ‪ .‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم دﺳﺖ ارادت ﺑﻪ ﺧﻮاﺟﻪ ﻋﺜﻤﺎن داد و در زﻣﺮه ﺧﻠﻔﺎي وي ﻗﺮار‬

‫ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮاﺟﻪ ﻣﻌﻴﻦاﻟﺪﻳﻦ ازﻃﻮس رﻫﺴﭙﺎر ﺑﻐﺪاد ﮔﺮدﻳﺪ و ﻣﺪﺗﻲ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻛﻪ در آن روزﮔﺎر از ﻣﺮاﻛﺰ ﻣﻬﻢ‬
‫ﻋﻠﻮم و ﻣﻌﺎرف اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮد ﺗﻮﻗﻒ ﻛﺮد و از ﻣﺸﺎﻳﺦ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد و ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﻣﺠﻠﺲ ﺗﺪرﻳﺲ و‬
‫ارﺷﺎد ﺗﺸﻜﻴﻞ داد‪ .‬ﮔﺮوﻫﻲ از او اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدﻧﺪ و ﭼﻨﺪي ﻧﻴﺰ در ﺣﺮﻣﻴﻦ ﺷﺮﻳﻔﻴﻦ و ﺷﺎم و ﻣﺼﺮ ﮔﺮدش‬

‫ﻧﻤﻮد و ﺧﻼﻳﻖ ﺑﺴﻴﺎري از او اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و از ﻣﺠﻠﺲ ﻋﻠﻤﻲ و ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ او اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در آﻏﺎز ﻗﺮن ﻫﻔﺘﻢ ﻫﺠﺮي ﺳﻠﻄﺎن ﺷﻬﺎب اﻟﺪﻳﻦ ﻏﻮري از ﻣﻮﻃﻦ اﺻﻠﻲ ﺧﻮد در ﻓﻴﺮوزﻛﻮه ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن‬
‫ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻬﺎي ﺳﺮ ﺑﺮ آﺳﻤﺎن ﻛﺸﻴﺪه ﻏﻮر در ﻣﺸﺮق ﻫﺮات ﻗﺮار دارد ﺑﻪ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻟﺸﻜﺮ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬وي ﭘﺲ از‬

‫اﻳﻨﻜﻪ ﻻﻫﻮر را از ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن و ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻏﺰﻧﻮي ﮔﺮﻓﺖ ﺑﻪ ﻃﺮف دﻫﻠﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد و ﭘﺲ از ﭼﻨﺪي‬
‫دﻫﻠﻲ را ﻓﺘﺢ ﻧﻤﻮد و آﻧﺠﺎ را ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺧﻮد ﻗﺮار داد‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﻨﺠﺎب ﺑﻪ ﺗﺼﺮف ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ درآﻣﺪ‬
‫و ﻧﻔﻮذ اﺳﻼم در آن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﮔﺮوﻫﻲ از داﻧﺸﻤﻨﺪان و رﻫﺒﺮان ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺮاي ﺗﺮوﻳﺞ و ﺗﺒﻠﻴﻎ‬
‫دﻳﻦ ﻣﻘﺪس اﺳﻼم ﺑﻪ ﭘﻨﺠﺎب و راﺟﺴﺘﺎن ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي دﻳﻨﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻮاﺟﻪ ﻣﻌﻴﻦاﻟﺪﻳﻦ در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻫﻤﺮاه ﺳﻼﻃﻴﻦ و‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻗﺒ ًﻼ در ﻣﻘﺎﻟﻪ آﻗﺎي ﻣﻈﻬﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺻﺪﻳﻘﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﺪ ﻣﻌﻴﻦاﻟﺪﻳﻦ ﭼﺸﺘﻲ در ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪،‬‬
‫وﻟﻲ آﻗﺎي ﻋﻄﺎردي آن را ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻲداﻧﻨﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﺗﻮﻟﺪ ﻣﺸﺎر اﻟﻴﻪ در ﺳﻴﺴﺘﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل‬
‫ﺗﻮﻟﺪش در اﻳﺮان ﺑﻮده و ﺧﻮدش اﻳﺮاﻧﻲ و اﻳﺮاﻧﻲ ﻧﮋاد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬ ‫‪366‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬