Page 32 - อิเหนา
P. 32
- เอกสารประกอบการสัมมนาวรรณกรรมคัดสรรในหนังสือเรียน เรื่อง อิเหนา ตอน ศึกกะหมังกุหนิง -
พระราชนิพนธ์อิเหนาในรัชกาลที่ 2 ในฐานะยอดแห่งวรรณคดีบทละครใน
อิเหนาพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 2 แสดงลักษณะเด่นของนิทานปันหยีหลายประการทั้งด้านโครงเรื่อง
และรายละเอียดเนื้อหาด้านลักษณะตัวนอก และด้านวัฒนธรรมชวามลายู ขณะที่เรื่องอิเหนาสืบทอดลักษณะ
ื่
ต่าง ๆ ของนิทานปันหยี ก็มีการเสริมรายละเอียดบางประการเข้าไปในเรื่องด้วยเพอช่วยสร้างสีสัน บรรยากาศ
และความน่าสนใจให้แก่เรื่องมากขึ้น ทำให้มีทั้งบรรยากาศไทยและชวา มลายูผสมผสานกัน และตัวละครมี
ชีวิตชีวา กลายเป็นวรรณคดีบทละครในที่ใช้ได้ดีทั้งอ่านและแสดงละครใน
ลักษณะของนิทานปันหยีและรายละเดือดต่างๆ ที่เสริมเจ้าไปสร้างสีสันและบรรยากาศแก่
เรื่องดังกล่าวนี้ กวีได้รังสรรค์ขึ้นเป็นวรรณคดีบทละครในที่มีจุดประสงค์เพื่อใช้อ่านและใช้แสดง ได้ในเวลา
เดียวกันอันเป็นธรรมชาติของวรรณคดีประเภทบทละคร
บทละครที่มีจุดประสงค์เพื่อใช้ทั้งอ่านและแสดงในเวลาเดียวกันนี้ เรียกว่าเป็นบทละครที่มี
“ทวิประสงค์” ดังที่กล่าวว่า “บทละครที่แต่งไว้สำหรับเป็นบทแสดงอย่างเดียว กับบทละครที่แต่งไว้เล่นก็ได้
อ่านก็ดีนั้นต่างกัน เพราะอย่างหลังนี้มีทวีประสงค์ที่ต้องพยายามให้ดึงดูดผู้เสพได้ทั้งสองทาง"
กลวิธีสำคัญในการแต่งวรรณคดีบทละครให้บรรลุ “ทวิประสงค์” ดังกล่าวนี้ก็คือ การใช้ขนบของ
วรรณคดีไทยควบคู่กับขนบของการแสดงประเภทนั้น ๆ เป็นกรอบในการแต่ง ดังนั้นกลวิธีสำคัญในการรังสรรค์
เรื่องอิเหนาเป็นวรรณคดีบทละครในที่งดงามสมบูรณ์ก็คือการแต่งตาม ขนบวรรณคดีไทยและขนบการแสดง
ละครใน (ธานีรัตน์ จัตุทะศรี,2553,น.253)
หน้า | 29
