Page 38 - อิเหนา
P. 38
- เอกสารประกอบการสัมมนาวรรณกรรมคัดสรรในหนังสือเรียน เรื่อง อิเหนา ตอน ศึกกะหมังกุหนิง -
เรื่องย่อ
มีกษัตริย์สูงศักดิ์ 4 องค์พี่น้องซึ่งเชื่อกันว่าสืบเชื้อสายมาจากเทวดา ทั้ง 4 องค์พี่น้องต่างครอบครอง
เมืองอันรุ่งเรืองคนละเมือง คือ กุเรปัน ดาหา กาหลัง และสิงหัดสาหรี ได้ตกลงกันว่าจะจัดให้โอรสธิดา
อภิเษกสมรสกันเอง เฉพาะในวงศ์นี้คือวงศ์เทวา หรือที่เรียกในเรื่องว่า “วงศ์อสัญแดหวา"
เมืองใหญ่อีกเมืองหนึ่งชื่อเมืองหมันหยา เจ้าเมืองมีธิดา 3 องค์ ธิดา องค์ใหญ่ได้เป็นมเหสีเอก คือ
ประไหมสุหรีของท้าวกุเรปัน เป็นพระมารดาของ อิเหนาและวิยะดา ธิดาองค์ที่สองเป็นประไหมสุหรีของ
ท้าวดาหา เป็นพระมารดา ของบุษบาและสียะตรา ธิดาองค์ที่สามสมรสกับระตูเจ้าเมืองเล็กๆ ซึ่งต่อมาได้
ครอง เมืองหมันหยา มีธิดาชื่อจินตะหรา
ท้าวกุเรปันและท้าวดาหาจัดการหมั้นอิเหนากับบุษบา และสียะตรากับวิยะดา ตามประเพณีของ
วงศ์เทวา โดยที่เจ้าชายเจ้าหญิงเหล่านี้ไม่เคยพบหน้ากันเลย
อิเหนาได้รับการฝึกอบรมด้านเพลงอาวุธจนชำนาญตั้งแต่เล็ก เมื่ออายุ ได้ 15 ปี พระอัยกีที่
เมืองหมันหยาทิวงคต อิเหนาจึงเป็นผู้แทนพระมารดาและประไหมสุหรีเมืองดาหาไปในพิธีปลงศพ อิเหนาได้
พบจินตะหราก็หลงรัก จินตะหรามีท่าทีสนองตอบ แต่อิเหนาถูกเรียกกลับเสียก่อน ท้าวกุเรปันนัดหมายกับ
ท้าวดาหา เพื่อเตรียมการวิวาห์อิเหนากับบุษบา อิเหนาทำอุบายลาไปเที่ยวป่าปลอมตนเป็น ปันหยี โจรป่า)
ระหว่างทางมีเหตุต้องสู้รบกับระตูเจ้าเมืองต่าง ๆ อิเหนาชนะศึก ได้โอรสธิดามาเป็นเชลย คือ สการะวาตีและ
มาหยารัศมี ซึ่งอิเหนารับไว้เป็นชายา ส่วนโอรสคือสังคามาระตาอิเหนาเลี้ยงอย่างพระอนุชา กิตติศัพท์ฝีมือ
การรบของ อิเหนาในฐานะปันหยีเป็นที่เลื่องลือ บรรดาเมืองรายทางที่ยกทัพผ่านไปก็พากัน มายอมเป็น
เมืองขึ้น อิเหนาไปถึงเมืองหมันหยาได้จินตะหราเป็นชายา แล้วไม่ยอม กลับไปแต่งงานกับบุษบา ท้าวดาหา
โกรธมากประกาศว่าโครมาขอบุษบาก็จะยกให้
มีเจ้าเมืองเล็ก ๆ เมืองหนึ่งชื่อระตูจรกา มีลักษณะเด่นเป็นคนขี้ริ้ว ประสงค์จะได้หญิงงามตระกูลสูงมา
ี่
เป็นชายา จึงส่งช่างเขียนไปวาดภาพราชธิดาเมืองต่าง ๆ จรกาได้เห็นรูปบุษบาก็พอใจมากบอกพชายให้ไปสู่ขอ
ท้าวดาหายกให้และกำหนดการแต่งงานในเวลา 3 เดือน แต่เรื่องมิได้ราบรื่นสมใจจรกา เพราะช่างเขียนภาพนั้น
เขียนภาพบุษบามา 2 ภาพ ระหว่างทางถูกปะตาระกาหลา ซึ่งเป็นเทวดาและเป็นอัยกาของอิเหนาขโมยไป
ภาพหนึ่ง เพราะโกรธอิเหนามากที่บังอาจทอดทิ้งคู่หมั้น ซึ่งเป็นวงศ์เทวาด้วยกัน ปะตาระกาหลาต้องการ
ิ
จะลงโทษอเหนาจึงนำภาพบุษบา ไปทิ้งไว้กลางป่าให้วิหยาสะกำ โอรสของระตูกะหมังกุหนิง วิหยาสะกำได้รูป
มาแล้ว ก็หลงรูปจนถึงกับจะฆ่าตัวตายถ้าไม่ได้นางสมใจนึก ระตูกะหมังกุหนิงสงสารลูกจึงส่งสารไปขอบุษบา
ทั้ง ๆ ที่รู้ว่านางเป็นคู่หมั้นของจรกาแล้ว พร้อมทั้งเตรียมการ ล่วงหน้าว่าถ้าไม่ให้ก็จะรบชิงนาง ท้าวดาหา
ปฏิเสธการสู่ขอและเตรียมรบโดยส่ง ข่าวไปถึงญาติพี่น้องและบรรดาเมืองขึ้นรวมถึงจรกาให้มาช่วยการศึก
หน้า | 35
