Page 64 - STAV broj 335

DRUŠTVO
DRUŠTVO

Braća El-Krim oko Abda el-Krima i njemu prepustila ko-
mandiranje. Čovjeku kojeg krase brojne vje-
štine, ali kojeg su ne tako davno optuživali
da je prošpanski nastrojen. Abd el-Krim
nameće vojnu disciplinu, uspijeva dobaviti
oružje i bilježi brojne pobjede na bojnom
polju sve do njegove predaje Francuzima
1926. godine.
Rezultat napetosti bio je niz gerilskih
napada El-Krimovih snaga na španske sna-
ge, a najteži sukob desio se u julu 1921. go-
dine. Fernández Silvestre odlučuju da na-
pusti 22. jula Anwal, što je dovelo do haosa
i bijega španskih trupa s njihovih položa-
ja. Abd el-Krim i njegovi sljedbenici gur-
nuli su španske snage natrag u Melillu i u
svega nekoliko sedmica Španija je izgubi-
la svu teritoriju koji je zauzimala od 1909.
godine i desetine hiljada vojnika. Očajan hijerarhijsko društvo zamijenio centralizi-
zbog poraza, Fernández Silvestre počinio ranom birokratijom i borbenim snagama,
je samoubistvo. uveo šerijat, započeo međunarodne trgo-
Vojna pobjeda nad Špancima otkrila je vinske aranžmane i izgradio novu mrežu
svijetu jednog od prvih modernih musli- cesta i telekomunikacija.
manskih lidera. Osvanuo je na naslovnici Kraj je došao kada je Abd el-Krim pre-
magazina Time od 17. augusta 1925. godi- mjestio svoje snage u francuski protektorat
ne. Američki novinar koji je zbog njega ot- kako bi zaštitio važne izvore hrane. Nje-
putovao u Rif ostao je zaslijepljen Abdom govi borci porazili su Francuze, ostavivši
el-Krimom, “čovjekom koji je toliko puta na bojnom polju 6.200 mrtvih Francuza i
pobijedio Špance da sada više ne spavaju došli do pred Fez. Zato su se Španija i Fran-
od straha”. cuska ujedinile kako bi ugušile ustanak.
Nakon pobjede nad Špancima, čitav svi- Početna reakcija u Španiji bila je ne-
jet počinje pričati o hrabrom marokanskom vjerica praćena bijesom. Pitanje političke i
ratniku, međunarodna ljevica smatrala ga vojne odgovornosti dugo je ostalo lajtmo-
je herojem islamskog svijeta i primjerom tiv španske politike. Abd el-Krim pokuša-

hrabrog borca koji se suprotstavlja evrop- vao je pobunu proširiti i na druge dijelove
skom kolonijalizmu. Puno je manje imao Rifa, ali mu nije išlo onako kako se nadao,
podrške kod kuće, trebalo je uložiti puno nije uvijek bilo lahko imati podršku dru-
napora da se u februaru 1923. godine osnuje gih plemena i političkih i vjerskih elita.
kratkotrajna Republika Rif. Često je morao kombinirati ili prijetnju
Naslovnica magazina “Time” ili upotrebu sile. Napore mu je dodatno
ABD EL-KRIM JE KOKETIRAO SA SVIMA I otežavala činjenica da se španska vojska
sultana, većina ih je imala lokalnu auto- PREVARIO SVE ponovo okupila kako bi krenula u novu
nomiju i apsolutno se protivila da njima Iduće godine general Miguel Primo rekonkvistu, što je naziv za akcije kojima
vladaju španski kršćani. de Rivera, koji je vojnim pučem u sep- su kršćani protjerali Maore s Pirinejskog
Frustrirana situacijom, Vlada Španije tembru 1923. godine postao španskim poluotoka tokom srednjeg vijeka.
1919. ovlastila je visokog komesara pro- diktatorom, počinje mirovne pregovore Kako bi pojačali dojam, tadašnji su se
tektorata, generala Dámasa Berenguerija, s Abdom el-Krimom. Na vrhuncu svoje španski mediji utrkivali u grozomornijim
da pojača napore da se veći dio protektora- moći, početkom 1925. godine, Abd el- opisima El-Krimovih navodnih masakara.
ta stavi pod špansku kontrolu. Berengueri Krim kontrolirao je gotovo tri četvrtine Tvrdili su kako su mnoga tijela ostala ne-
na istoku pomaže agresivni general Manuel španskog protektorata. U tom je procesu zakopana u planinama, kako su berberske
Fernandez Silvestre. Glavni mu je cilj osi-
gurati strateški važan zaljev Alhucemas i što Franco u Maroku
je brže moguće umiriti “Beni Urriaguel”,
najznačajniju, ratobornu i nezavisnu grupu
u Rifu. Vodeća porodica među njima jeste
porodica Abda el-Krima.
U Kabyli raste nezadovoljstvo protiv
Španaca koji grade ceste, željeznicu i rud-
nike, ali ne plaćaju dogovoreno, ništa što je
obećano nije ispunjeno. Situaciju pogorša-
va dolazak generala Silvestrea. Rif je poput
pretisa, ali niko ne shvata ozbiljno šta se u
njemu dešava. Većina plemena Španiju već
doživljava kao neprijatelja i to objašnjava
zbog čega su se plemena odlučila okupiti

64 6/8/2021 STAV