Page 77 - STAV broj 312

grad primio u sebe. Nju Orleans je večna
vrteška koja nikad ne staje, samo pred zoru
grad utihne i čovjek najposle čuje jedino
bat svojih koraka i sopstveno disanje.”
Mogli bismo reći da ovaj citat ilustrira
atmosferu Popovićevih putopisa, a to je že-
lja za pronalaženjem univerzalno ljudskog,
pri čemu je putnik isti, samo je kontekst u
kojem se on nalazi drugačiji. Logika puto-
vanja odgovara logici pripovijedanja, stoga
je sasvim jasno da se putovanje i pripovi-
jedanje međusobno prepliću, kao i svaka
priča, i putovanje ima svoj početak, sredi-
nu i kraj, podrazumijeva povratak, tu se
javljaju neka opća mjesta kao što su zna-
menitosti i elementi kulturne baštine, ali
i lični doživljaj te poigravanje simbolima.
Popović spaja simbole Istoka i Zapa-
da i tako pruža nevjerovatno proširenu i
kompleksnu sliku zbilje. Dakle, jedna od
najvažnijih tema Popovićevih putopisa
jeste pitanje odnosa Istoka i Zapada, dva
različita pogleda na svijet, dvije različite NIKOLA POPOVIĆ (Sarajevo, 1979), italijanista po struci, bavi se istraživanjem savre-
filozofije življenja koje se zapravo spajaju mene italijanske proze. Preveo je knjige Etorea Mazine, Simone Vinci, Valerije Parele i
u putniku koji dolazi s područja Balkana, brojne prevode italijanskih pisaca u književnoj periodici. Autor je kritičkih ostvrta iz obla-
iz Sarajeva, kao mjesta susreta ovih dviju sti filma, pozorišta i književnosti, putopisa i reportaža iz Togoa, Gane, DR Konga i drugih
kultura. Dakle, Balkan i sam funkcioni- zemalja, te knjige Priče iz Libana (Centar za kulturu “Gradac”, Raška, 2016). Prevođen
ra poput simbola spoja i cjelovitosti, ali je na engleski jezek. Bio je glavni i odgovorni urednik časopisa za književnost, kulturu i
i jedne fluidnosti, otvorenosti, što sa so- društvena pitanja Bosanska vila u Sarajevu.
bom nosi putnik u ovim putopisima. Au-
tor želi premašiti binarne opozicije koje
predstavljaju tekovinu predrasuda. Zapad podataka, kratkih povijesnih osvrta, osvrta znaku neprestane tuge za onim što izmi-
je, na prvom mjestu, zainteresiran za ana- na prirodu neke znamenitosti, ruševina, če. Tekstovi su o moru, ljubavnoj čežnji.
lizu. Zapad želi napraviti jasnu klasifika- ljudi s kojima putnik dolazi u susret: “Sli- Lisabonci uz blagi osmeh često kažu da
ciju pojmova, želi razumjeti i na ekspe- kar je u pravu, portugalski je jezik poezi- im je melanholija u krvi, mada nostalgija
rimentalni obzor postaviti sve što može, je. Céu, lua, noite. Tereza peva i čini se da nije samo portugalska odlika. Ko je čuo
dok Istok želi razumjeti. Ljudi Istoka ne reči za nebo, mesec i noć mogu biti tako zvuke Mediterana prepoznaće elegične
oslanjaju se na mašine, već na princip sa- otpevane samo na portugalskom jeziku. tonove u toj muzici, napolitanske bar-
življavanja sa svijetom, s prirodom. Čovjek U njenom glasu, mediteranske melodije karole, grčki sirtaki i odjek orijentalnih
Zapada vjeruje u moć nauke i tehnologije, stapaju se s arapskim tonovima. Vrat gi- pesama o čežnji. Ali u Lisabonu i Portu-
boji se smrti, a još od srednjovjekovlja u tare izvajan u obliku suze, lepeza srebr- galu, zemlji velike istorije, izmaknutoj od
tijelu vidi grijeh. nih čivija nalik na paunovo perje, sedefni oba svetska rata, fado je način života, deo
Naglašena važnost vode kao simbola ukras. Na ramenima raskošni šal, koji na bića ljudi rođenih u gradu, u malim če-
(plovidbe/kretanja) bitna je za razumije- prigušenom svetlu dobija mirne i jarke tvrtima, njihov je karakter neodvojiv od
vanje unutrašnje logike, literarnosti i po- nijanse. Iz polutame, muzičari izlaze na duha tih mikrokosmosa, okrenutih moru
etskog stila Popovićevih putopisa. scenu, duboki tembr klasične gitare pra- i putovanjima, snovima i lutanjima. Od
Iako putovanje prostorom, od jedne do ti treperenje portugalske gitare, s metal- fraze do fraze, kroz strofe od kojih je svaki
druge tačke, predstavlja osnovu putopisa, nim žicama i tonom sličnim mandolini. – slika. Lisabon na tren postane Napulj,
to je samo skelet na koji se nadograđuju Portugalska muzika je izraz trenutnog onda Bejrut s dahom arapskih makama,
“tkiva” različitih impresija, faktografskih nadahnuća, stanje duše muzičara, uvek u kosmopolitski Levant, pasaži na portu-
galskoj gitari slivaju se u tonove Magreba
na lauti. U Portugalu je muzika, više nego
Popović spaja simbole Istoka i Zapada i tako pruža drugde, lađa koja zastaje na proputovanju,
nevjerovatno proširenu i kompleksnu sliku zbilje. Dakle, a onda, prolazeći kroz moreuze i oluje, do-
plovljava do svog polazišta s istom melan-
jedna od najvažnijih tema Popovićevih putopisa jeste pitanje holijom a opet drugačija, noseći egzotične
odnosa Istoka i Zapada, dva različita pogleda na svijet, dvije mirise i začine, listove eukaliptusa, zelena
i žuta zrna bibera iz Indije i ljuti afrički
različite filozofije življenja koje se zapravo spajaju u putniku sos, piri-piri.”
Zbog toga je Popović putnik čiji po-
koji dolazi s područja Balkana, iz Sarajeva, kao mjesta susreta gled mijenja svijet koji ga okružuje, poput
ovih dviju kultura. Dakle, Balkan i sam funkcionira poput muzike, poput razbokorenog pjevljivog je-
simbola spoja i cjelovitosti, ali i jedne fluidnosti, otvorenosti, zika koji reflektira otkucaje srca i tišinu
kamenih zidova i skalina, koji spaja dale-
što sa sobom nosi putnik u ovim putopisima. ko i prošlo s bliskim i onim sada. n

STAV 26/2/2021 77