Page 56 - STAV broj 347

DRUŠTVO

“ČUDO SVIJETA” Za razliku od “egzotičnih” preostale muslimane Sicilije, molivši cara
Sudbina muslimana Lucere skoro je da im dopusti da ostanu ili da se odsele u
u cijelosti vezana za ličnost cara Friedri- prethodnika, Karlo nije držao Egipat, nije naišao na pozitivan prijem.
cha II Hohenstaufena. I to kakva ličnost! gardu muslimana, nije imao Tako je Friedrich, iako je govorio arap-
Tog pronicljivog makijavelistu kojeg su se ski jezik, tražio od svojih dvorjana, poput
rimske pape pribojavale i prezirale (pri- vlastitu imitaciju harema, Michaela Scota, da prevode arapska djela,
bojavale zbog ogromne vojno-političke niti je govorio arapski, niti slao poklone islamskim vladarima, bivao
moći, prezirale zbog intelektualne širo- optuživan od pape da je “skloniji musli-
kogrudosti i nadmoći), koji je slao pisma se pretjerano zanimao za manima nego kršćanima”, ostao najzad
po islamskom svijetu tražeći odgovore na filozofiju, ali je i on uvidio neumoljiv u svojoj politici “trijebljenja”
filozofska pitanja i održavao prepisku i i posljednjeg muslimana sa Sicilije. Kada
za to vrijeme imao srdačne odnose s egi- praktičnu korist od dobro su se ostaci ostataka jedne zamrle kulture,
patskim sultanom al-Kamilom, nećakom uvježbanih vojnika i kovčega pritisnuti teškim nametima i nepraved-
Salahuddinovim, a istovremeno nosio nim odnosima, ponovo pobunili 1243. i
križarsku zastavu i sprovodio politiku punih zlatnika. Muslimani odupirali carskim snagama pune tri godi-
nasilnog preseljavanja islamskog stanov- Lucere su za kralja Karla i ne, oni, konačno poraženi, bivaju depor-
ništva Sicilije (danas se to zove “etničko tirani u Luceru. Na Siciliji više nije bilo
čišćenje”), teško bi ovdje bilo potpuno njegovog sina Karla II ratovali muslimana, a ako je i ostao koji izoliran
i precizno opisati. Dovoljno je, možda, protiv Bizantije u Albaniji, slučaj, njihov mukli glas više se nije čuo.
spomenuti da ga je Nietzsche – utoliko Sav “italijanski islam” sveo se na jedan
ukoliko je Nietzsche mjerilo za bilo šta protiv aragonskih trupa u grad i njegovu užu okolicu.
pod ovim nebom – smatrao velikanom
evropske historije, svijetlom tačkom u Siciliji i protiv tunižanskog KRALJEVI MUSLIMANI
“tmini srednjovjekovlja”. Kako je, dakle, emira. Činilo se da se ništa Muslimani Lucere imali su poseban
ovaj stupor mundi, čudo svijeta, došao do legalni status u okviru hohenštaufenske
toga da sve muslimane Sicilije naseli u neće promijeniti u statusu imperije. Bili su servi nostre camere, tj. iako
jedan jedini grad u Apuliji? Lucere, koja se zadnjih nisu bili robovi i imali su pravo nasljed-
Friedrich II je bio sin Heinricha VI, stva, de facto su smatrani vlasništvom
njemačkog kralja koji je osvojio Siciliju, i tridesetak godina svoga kraljevskog dvora i bili direktno podre-
Constanze Sicilijanske. Kako je kraljevski postojanja normalno razvijala. đeni ličnosti kralja/cara. U tome se možda
par umro dok je on još bio dijete, nesigur- mogu i nazreti neki od motiva Friedric-
na situacija na Siciliji ponovo je prerasla Ali loših znakova je bilo. hove politike, jer stvaranjem jedne takve
u haos. Jedan od faktora u dinastičkim kolonije koja je bila podložna samo njemu
borbama koje su tada buktale bili su i otoku gdje su bili bitan faktor kao po- i izvan utjecaja sve jačeg crkvenog uplita-
muslimani, čiji je status od normanskog drška jednoj od frakcija, dvije decenije nja u stvari uprave, riđokosi vladar dobio
osvajanja polovinom jedanaestog stoljeća bili polunezavisni, slobodni toliko da su je odličan priliv prihoda i, još bolje, sta-
bivao sve nepodnošljiviji. Tako su se go- čak kovali i vlastiti novac. No, bilo je to lan izvor vojničke snage koja, lišena bilo
dinama pritisci za pokrštavanjem umno- posljednje “hura” pred potpuni krah bilo kakve političke moći i interesa, ničim ne
žavali i jačali, masakri, pljačka i otimači- kakve vlasti muslimana na Siciliji. kompromitira svoju lojalnost.
na postajale su redovnije, a stalan odliv U dinastičkim nemirima pobunjeni- Time su zapravo određena i glav-
muslimana u sigurnije zemlje doprinosio ci su podržavali njemačku struju i kada na zanimanja muslimanske “kolonije“,
tome da su početkom trinaestog stoljeća je Otto IV proglašen za njemačkog cara koja je mogla imati između dvadeset do
oni bili samo jedna manjina u otuđenoj (uzurpirajući tako Friedrichovu titulu), trideset hiljada stanovnika. Među njima
domovini. Tek nekoliko godina nakon bo- muslimani su mu dali podršku i pozvali je bilo mnogo zemljoradnika (obrađivali
ravka andaluskog putopisca Ibn Džubejra ga da uz njihovu pomoć osvoji Siciliju. su okolnu zemlju), a imućniji od njih su
na Siciliji, gdje je zabilježio svoje susre- Međutim, pred sami napad Otto je sa- posjedovali i veće parcele. Tako su agri-
te s muslimanima i njihovo još značajno znao da su ga baroni i prinčevi Svetog kulturu okolne zemlje uzdigli na visok
prisustvo, desio se veliki masakr nad mu- Rimskog Carstva smijenili i na njego- nivo. Većina klasičnih srednjovjekovnih
slimanima koji se iz Palerma proširio po vo mjesto postavili onoga kome je titu- zanimanja, od mlinara do kovača, preko
čitavom otoku. Taj je pogrom, zajedno s la izvorno i pripadala, maloljetnog Frie- pisara i tipično islamskih hamamdžija,
dinastičkim nemirima, u potpunosti uni- dricha. U isto je vrijeme, postavši carem, bila je prisutna. Carevom zamisli postali
štio povlaštenu klasu muslimana koji su Friedrich dao riječ papi da će organizirati su i vrsni oružari, pogotovo u izradi luko-
bili bliski dvoru, a većina ostalih musli- križarski pohod, ali ne prije nego što za- va, strijela i štitova. Zahvaljujući njiho-
mana, koji nisu pobjegli ili bili pokršteni, vede mir na Siciliji i uguši pobunu mu- voj radinosti i spretnosti, muslimani su
bješe sveden na kmetski status. slimana. Napadi na njihove jake utvrde Luceru učinili bogatim gradom, oživjevši
Sa smrću Friedrichove majke 1198. počeli su 1222. i, nakon što je ubijen vođa okolnu zemlju, ali istovremeno je to zna-
godine i početkom “građanskog rata” u muslimana, pobunjenici su se raspali na čilo da su plaćali izuzetno visoke poreze.
kraljevstvu, a nakon što je nama dobro manje grupe koje su se povukle još više U samoj Luceri kralj je izgradio snažnu
poznati papa Inocent III nametnuo teške u unutrašnjost. S porazom glavnih snaga citadelu gdje je rado boravio, okružen
poreze za finansiranje novog križarskog počelo je i organizirano preseljavanje sta- dvorjanima muslimanima.
rata, preostali muslimani digoše veliku novništva u Luceru, koje je trajalo dvije Zajednica je imala i svoje kadije i, na
bunu, povukavši se u planine i organizi- decenije. Očekivano, deportacije su bile sveopći horor vatikanske stolice, džamije.
rajući se na zapadnom dijelu otoka gdje praćene nasiljem i krvoprolićem. Čak Iako je papa stalno vršio pritisak na Frie-
su držali vlast i u nekoliko gradova. Tako ni poslanik od sultana Al-Kamila, koji dricha i njegovog nasljednika da potopi
su, zahvaljujući dijelom i nemirima na se desetak godina kasnije zauzimao za to muslimansko ostrvo usred kršćanskog

56 29/10/2021 STAV