Page 72 - STAV 72 21.07.2016

DRUŠTVO

je Komunistička partija uvijek u prvi plan
stavljala vlastiti doprinos i svoje članove. spisak bošnjaka
sUdionika
Fadil jahić španac, ahmet
Fetahagić i mUstaFa golUbić španskog
Broj Bošnjaka sudionika u Španskom
građanskom ratu bio je nevelik jer su rad- građanskog rata
nički i komunistički pokret iz kojih su
mahom regrutirani dobrovoljci bili u to Sabit Abduzaimović (Tešanj)
vrijeme vrlo slabo rašireni među musli- Pašan Čaušević (Zvornik)
manima. Dostupni spiskovi pokazuju da Ahmet Fetahagić (Zavidovići)
je u Španskom građanskom ratu sudjelo- Fadil Jahić (Bijeljina)
valo jedanaest Bošnjaka. Džano Ahmet Krvavac (Gacko)
Jedan od najpoznatijih među njima Ibrahim Lipovača (Bihać)
bio je Fadil Jahić Španac. Rodio se 1910. Meksud Mujkić (Bijeljina)
godine u Bijeljini, gdje je izučio stolarski Mehmed Paunović (Sanski Most)
zanat. Jahić je bio izuzetno oštrouman čo- Hasan Smailagić (Bihać)
vjek, politički angažiran od rane mladosti. Juso Huso Šehić (Livno)
U Španiju je došao u martu 1937. godine i Salko Zele (Stolac)
ondje ostao do konačnog poraza republi- Ahmet
kanskih snaga. Neposredno pred odlazak Fetahagić
u Španiju oženio je Hajriju Alijagić, sestru oktobra 1940. godine, uključiti ono što je počasni član Federacije studenata Španije.
revolucionara Alije Alijagića. ostalo od Francuske u Hitlerovu Evropu. U borbama je Fetahagić pokazivao veliku
Jahić se u Španiji borio u sastavu ba- Očajni uvjeti boravka nisu slomili Jahićev hrabrost, čak je četiri puta ranjavan, nje-
taljona “Ðuro Ðaković”, tačnije, u mitra- duh te se on u februaru 1941. godine ile- govi su mu suborci zbog upornosti i hra-
ljeskom odredu. S vremenom je postao galnim putem vraća u Jugoslaviju i uskoro brosti dali nadimak “Čelik”.
politički rukovodilac čete, a stekao je i čin sudjeluje u borbi protiv Nijemaca i njiho- Nakon poraza Republike, Fetahagić je
kapetana. Nakon završetka rata, izbjegao je vih saveznika. s ostatkom jugoslavenskih dobrovoljaca u
u Francusku, gdje je bio interniran u logor Među Bošnjacima koji su sudjelovali u februaru 1939. napustio Španiju i pobjegao
Vernet, najozloglašeniji logor u Francuskoj. Španskom građanskom ratu bio je i Ahmet u Francusku, gdje je odmah nakon prela-
Tu su bili svi oni za koje se vjerovalo da Fetahagić. Rodio se u Zavidovićima 1913. ska granica interniran u logor Girs, smje-
predstavljaju opasnost za Francusku. Nji- godine, a nakon završene gimnazije, otišao šten na močvarnom tlu južne Francuske.
hova je situacija dodatno pogoršana kada je studirati tehničke nauke u Prag, u ko- Zarobljenicima u logoru nije bio priznat
je Francuska ušla u rat protiv Njemačke u jem ga je zatekao početak rata. S grupom status ratnih zarobljenika, već su tretirani
septembru 1939. godine, koji je katastro- jugoslavenskih studenata iz Čehoslovačke kao privremeno internirana lica s prijet-
falnim porazom okončan u junu naredne otputovao je u Španiju 1937. godine boreći njom za sigurnost države.
godine. Dolaskom kvislinške Petenove se na strani Republike sve do njenog po- U logorima su Fetahagić i Jahić isko-
vlade, i životi zatvorenika došli su u pi- raza. Ondje je završio vojni kurs i postao ristili vrijeme da se dodatno obrazuju,
tanje jer je novi režim pokušavao svojom komandir voda u internacionalnoj briga- kako školski i praktično, tako i ideološ-
politikom, zaključenom u Montuaru 25. di. Dobio je čin poručnika, a postao je i ki. Jahić je nakon povratka u Jugoslaviju
s početkom Drugog svjetskog rata postao
politički komesar, što jasno pokazuje nivo
njegovog poznavanja ideologije koju je sli-
jedio. Sudbina je htjela da je i Fetahagić,
isto kao i Jahić, po nalogu Komunističke
partije otišao na rad u Njemačku kako bi
se ilegalnim kanalima prebacio u Jugo-
slaviju. Obojica su poginuli u borbama s
Nijemcima i njihovim saveznicima. Jahić
je poginuo u februaru 1942. godine, kada
su četnici iznenada napali partizanski štab
u selu Vukosavci na Majevici. Fetahagić
je poginuo krajem 1944. godine u borbi s
Nijemcima kod sela Izačić u blizini Biha-
ća. Obojica su bila proglašena narodnim
herojima Jugoslavije, a po njima su nazi-
vane škole i ulice.
Mustafa Golubić jedan je od najmar-
kantnijih izdanaka jugoslavenskog komu-
nizma. U Španiju je stigao početkom 1937.
godine kao agent sovjetskog NKVD-a, pre-
teče KGB-a. Zbog onoga što je činio tride-
setih godina prošlog stoljeća, u životu pre-
punom špijunskih akcija i tajnih zadataka,

72 21/7/2016 STAV