Page 73 - STAV 72 21.07.2016

Mustafa Golubić jedan je od
Mustafa
Golubić najmarkantnijih izdanaka
jugoslavenskog komunizma.
U Španiju je stigao
početkom 1937. godine kao
agent sovjetskog NKVD-a,
preteče KGB-a. Zbog
onoga što je činio tridesetih
godina prošlog stoljeća, u
životu prepunom špijunskih
akcija i tajnih zadataka,
nazivan je kasnije crvenim
Jamesom Bondom

Fadil Jahić
Španac
Savez.) Zbog toga se Franca toleriralo na
nazivan je kasnije crvenim Jamesom Bon- po nekim indicijama, u sukob nije ulazio čelu Španije, a s vremenom je tolerancija
dom. Bio je Staljinov čovjek od povjerenja, vjerujući da će krajnji ishod rata ići u pri- prešla i u aktivnu podršku putem kredita,
a u Španiju je došao iz New Yorka, gdje je log zapadnim saveznicima. Poraz fašizma investicija i vojne saradnje. Budući da je
za njim tragao FBI. Tokom juna iste godi- i nacizma 1945. godine dočekan je u Špa- Franco po prirodi bio monarhista, 1969.
ne učestvovao je u tajnoj operaciji u gradu niji s velikom zebnjom jer se u pojedinim godine imenovao je Juana Carlosa iz Bur-
Santander, čiji je cilj bio miniranje broda evropskim zemljama aktivno zahtijevalo bonske dinastije kao svog nasljednika. Po
unajmljenog da iz Napulja prenese muni- njegovo skidanje s vlasti. Falangu je na njegovoj je smrti Monarhija obnovljena, a
ciju za falangističke trupe. Ubrzo nakon vlasti održao Hladni rat. Zapadni savezni- Španija je postepeno demokratizirana i od
ove akcije, Golubić je napustio Španiju i ci procijenili su da je bolje ostaviti Franca 1986. godine član je Evropske ekonomske
prešao u Pariz sa zadatkom da identificira nego rizikovati dolazak ljevičarskog re- zajednice, današnje Evropske unije.
trockiste u redovima jugoslavenskih ko- žima bliskog Sovjetskom Savezu. Tome U agresiji na Bosnu i Hercegovinu
munista. U Jugoslaviju se vratio kada je je djelomično bio razlog što je jedan od Španija je pružila veliku podršku našoj
već bila okupirana te se vrlo brzo uklju- najvećih pomagača Republike za vrijeme zemlji, a bila je i jedna od prvih država
čio u organiziranje otpora protiv Nijema- građanskog rata bio Sovjetski Savez. (Jed- koja je priznala nezavisnost Bosne i Her-
ca. Početkom juna 1941. godine uhvaćen na od interesantnih pojedinosti vezana za cegovine. Španske vlasti tokom agresije
je u jednoj akciji Gestapoa u Beogradu i, kraj građanskog rata jeste da je pred sami nisu zaboravila borce koji su sudjelovali u
nakon stravične torture, strijeljan. poraz Republike kompletna zlatna rezerva Španskom građanskom ratu, pa su njiho-
Španije, peta najveća po veličini u zapad- ve obitelji pozvali da se od ratnih sukoba
rezUltati građanskog rata nom svijetu, prebačena morem u Sovjetski sklone u Španiju. n
Slično drugim totalitarnim režimima,
Franco je odmah nakon pobjede krenuo
ka učvršćivanju vlasti. U falangu je uje-
dinio sve fašističke organizacije, seljake i
veleposjednike u poljoprivredna bratstva,
omladinu u Nacionalni front, a studente i
nastavni kadar u Španski univerzitetki sin-
dikat. Sistematski je gušena svaka pokra-
jinska i nacionalna autonomija, što je naj-
teže pogodilo Baske i Katalonce. Umjesto
ustava, donesena je tzv. “Povelja Španaca”,
a Franco je uzeo titulu kaudilja, odnosno
vođe. Bio je na čelu države, armije i falange,
što je pogodovalo stvaranju kulta ličnosti.
Njemu se vrlo brzo pripisuju sve pobjede,
predstavljan je kao budućnost Španije, što,
naravno, niko javno nije smio dovoditi u
pitanje. Kao i drugi diktatori, Franco je
dobio i svoj pozdrav “Viva Franco”, koji
je odjekivao gdjegod se kretao.
Iako fašistička država, Španija u Dru-
gom svjetskom ratu nije sudjelovala na stra-
ni Njemačke i Italije jer Franco iscrpljenu
zemlju nije mogao uvući u novi sukob, a

STAV 21/7/2016 73