Page 46 - STAV broj 394

DRUŠTVO

cijelosti prihvatio presudu. On je u zahtje- su se “Hrvati, opšte uzevši, i znatno prije
vu za prijevremeno puštanje na slobodu, mjeseca oktobra 1993. useljavali u stano-
upućenom sudiji Karmelu Agiusu, pred- ve u vlasništvu protjeranih Muslimana.”
sjedniku Mehanizma za međunarodne kri- Tri tačke podrobno opisuju situaciju oko
vične sudove, od 30. augusta 2021. godine garantnih pisama – 1870: “Naime dokazi
pisao: “Imam potrebe reći i vama i svima pokazuju da je sredinom augusta 1993. – u
drugima da ja prihvatam presudu i osobnu vezi s tim Vijeće ne raspolaže tačnim datu-
odgovornost za svoja djela i propuste koji mom – Jure Herceg, dozapovjednik Zatvora
su doveli do počinjenja zločina za koje sam u Ljubuškom od jula 1993., dobio zapovi-
osuđen. Prihvatio sam i kaznu koju služim. jed Valentina Ćorića na osnovu kojeg su sve
Za počinjene zločine nema opravdanja ni osobe u posjedu garantnog pisma trebale
izlike. Zbog toga osjećam iskreno kajanje i biti oslobođene i u najkraćem roku sa svo-
izražavam, i ovom prilikom, duboku sućut jim porodicama napustiti područje opštine
svim žrtvama, pripadnicima bošnjačkog Ljubuški.” Ta pisma trebala su sadržavati
naroda, njihovoj rodbini i prijateljima.” garanciju treće zemlje da će prihvatiti zato-
Četiri mjeseca kasnije Milivoje Petković čenika i njegovu porodicu. 1872: “Na osno-
pušten je iz zatvora. vu zapovijedi Petra Majića, načelnika SIS-a, Mladen Naletilić Tuta
U tom kontekstu tačka 1782 presude Muslimani iz opštine Ljubuški zatočeni u
Prliću i drugima kaže: “Iako je Jadranko zatočeničkim centrima HVO-a imali su 24
Prlić pred međunarodnom zajednicom tvr- sata da sa svojim porodicama napuste pod-
dio da su Muslimani iz Ljubuškog interni- ručje opštine.” 1873: “Vijeće primjećuje da
rani radi vlastite bezbjednosti jer se vojnici je vod vojne policije pridodat 4. brigadi u
HVO-a po povratku s fronta svete, Vijeće, augustu 1993. pripremio brojne izvještaje
kao i tužilaštvo, primjećuje da je u augustu u kojima se govori o ‘oslobađanju’ Musli-
1993. u opštini Ljubuški bilo organizovano mana iz opštine Ljubuški zatočenih u za-
hapšenje Muslimana.” Sljedeća nastavlja: točeničkim centrima HVO-a, pod uslovom
“Tako vijeće konstatuje da su, na osno- da odu u neku treću zemlju. Tako je 18. au-
vu zapovijedi SIS-a, od 14. augusta 1993. gusta 1993. oslobođeno 78 Muslimana iz
muškarci Muslimani na području opštine opštine Ljubuški zatočenih na Heliodro-
obaviješteni da se moraju javiti u zatvor u mu, koji su posjedovali garantna pisma, i
Ljubuškom. Vijeće napominje da je istog istog su dana sa svojim porodicama morali
dana gotovo 300 zatočenika iz zatvora u napustiti teritoriju opštine. Šezdeset Mu-
Ljubuškom premješteno na Heliodorm, slimana iz opštine Ljubuški zatočenih na
čime se oslobodio prostor u zatvoru. Vijeće Heliodromu, koji su posjedovali garantna
napominje da je sutradan, tj. 15. augusta pisma, 21. i 22. augusta 1993. premješteno Vinko Martinović Štela
1993, vod vojne policije pridodat 4. briga- je u Zatvor u Ljubuškom i oslobođeno da
di HVO-a uhapsio 297 Muslimana, koji su bi potom sa svojim porodicama napustili koriste za pripremanje objekata na frontu
se na osnovu zapovijedi SIS-a od 14. au- prostor opštine.” za zimu”, a 1846 da su “vojnici HVO-a za-
gusta 1993. javili u Zatvor u Ljubuškom i tvorenike tokom zatočenja šamarali, uda-
da ih je istog dana 4. brigada premjestila LJUBUŠKI LOGORI rali šakam i ponižavali...”
na Heliodrom.” Civili bošnjačke nacionalnosti zatva- Mladen Naletilić i Vinko Martino-
Oni koji se nisu javili u zatvor uhapše- rani su u dva logora na području općine vić osuđeni su i za zločine u zatvoru u
ni su u kućama. O tome govori tačka 1785 Ljubuški: “Zatvor u Ljubuškom nalazio se Ljubuškom. U tački 55 presude kaže se da
presude Prliću i ostalima: “Selo Gradska, u zgradi policijske stanice staroj preko 50 je “zatvor u Ljubuškom postao zloglasan
smješteno na oko pet kilometara od Lju- godina. Zgrada je imala dva dijela: glavnu jer su ga namijenili za ‘specijalne’ zaro-
buškog, bilo je naseljeno samo Muslimani- zgradu u kojoj su se obavljala ispitivanja bljenike. Dokazi pokazuju da su zaroblje-
ma. S obzirom na dokaze, Vijeće konstatuje zatočenika, i dio u kojem su se nalazile će- nici prebacivani iz jednog zatočeničkog
da su 15. augusta 1993., na osnovu zapovi- lije...”, a logor Vitina-Otok bio je ustvari centra u drugi. Naprimjer vojnici ABiH
jedi SIS-a od 14. augusta 1993., muškarci “vinograd s proplancima i livadama; na koji su zarobljeni u Sovićima i Doljani-
Muslimani iz sela Gradska uhapšeni i za- jednoj od livada nalazila se betonska plo- ma 18. aprila 1993. dovedeni su u zatvor
točeni na Heliodromu.” Ali masovna hap- ča približnih dimenzija 20 sa 10 m, iznad u Ljubuškom, a kasnije su premješteni na
šenja su počela i prije augusta. Tačka 1813 koje je bila nadstrešnica”. Heliodrom. Među zatočenicima u Ljubuš-
kazuje: “Željko Šiljeg, zapovjednik OZ Tačka 1792 presude Prliću i ostalima kom bili su muškarci koji su se borili na
Sjeverozapadna Hercegovina, naredio je 6. kaže da je: “Ante Prlić, zapovjednik voda području Sovića, Doljana i Jablanice i oni
jula 1993. da se na teritoriji OZ Sjeveroza- vojne policije pridodatog 4. brigadi, bio za- iz zgrade Vranice u Mostaru...”
padna Hercegovina uhapse svi Muslimani povjednik Zatvora u Ljubuškom od aprila U tački 428: “Pretresno vijeće konstatira
u dobi od 16 do 60 godina. Ti Muslimani do septembra 1993.”, a da ga je zamijenio da je dokazano van razumne sumnje da su
su potom poslani u Zatvor u Ljubuškom...” “Ivica Kraljević, a zatim 10. decembra 1993. pripadnici KB-a i ATG ‘Vinko Škrobo’ pod
U kuće i stanove uhapšenih Bošnjaka Stanko Božić”. Zatočenici su vođeni da rade zapovjedništvom Mladena Naletilića i Vinka
useljavaju se Hrvati, a Bošnjaci bi iz logo- na front, a tačka 1844 kaže da su “izvođeni Martinovića, i to Romeo Blažević, Ernest Ta-
ra bili pušteni tek kada iz neke evropske u opasnim uslovima, za vrijeme borbi na kač, Robo i Ivan Hrkač, Čikotin brat, sudjelo-
države dobiju garanciju da će ih ova pri- liniji fronta, pri čemu se događalo da za- vali u teškim premlaćivanjima bespomoćnih
miti, te su imali 24 sata da napuste pod- točenici budu ranjeni...” Tačka 1843 kaže zatvorenika. Vijeće napominje da se ime Ivice
ručje općine Ljubuški. U tački 1786 pre- da je “u oktobru 1993. 4. brigada HVO-a Kraljevića pojavljuje na dokaznom predme-
sude Prliću i ostalima Vijeće konstatuje da zapovjedila da se zatočenici maksimalno tu PP704, dakle na platnom spisku KB-a iz

46 23/9/2022 STAV