Page 148 - Makaleler 1. Cilt

146 MAKALELER -1-

Öte yandan, ayn› co¤rafya gerilla savafl› için de efli bulunmaz derecede
uygun bir zemin oluflturur. Bu nedenle gerilla örgütleri Balkanlar'›n siyasi
ve askeri tarihinin en önemli unsurlar›ndan biridir. Makedon Komitac›lar,
Bulgar Hayduklar, S›rp Çetnikler ve her milletten ve az›nl›ktan çeteler, yüz-
y›llard›r Balkan da¤lar›nda silaha sar›l›rlar. Bu "imkan", bölge halklar›n›n
birbirlerine ya da birbirlerinin müttefiklerine karfl› olan düflmanl›klar›n› flid-
dete dönüfltürmelerine ve böyle düflmanl›klar› daha da beslemelerine neden
olmufltur.
Balkanlar'›n bir di¤er özelli¤i, yüzy›llar boyu büyük göçlere, iflgallere ve
savafllara sahne olmas›d›r. Özellikle Osmanl›'n›n bölgedeki egemenli¤inin
kademeli olarak sona erdi¤i 19. yüzy›ldan bu yana, bölge defalarca iflgal ya-
flad›. Bölgeyi iflgal eden d›fl güçlerin hemen hepsi de, bölgedeki baz› halkla-
r› kendi müttefikleri -ya da belki maflalar›- olarak gördüler, baz›lar›n› da
düflman kabul ettiler. Nazi Almanyas›'n›n 1941 y›l›nda tüm bölgeyi iflgal
ederek kendine yak›n gördü¤ü unsurlara kukla devletler kurdurmas›, bu-
nun en önemli örne¤iydi. ‹flgalcilerin bu politikas›, Balkan halklar› aras›nda
zaten var olan geleneksel kin ve düflmanl›klar› daha da körükledi ve kal›c›
hale getirdi.
‹flte bu etnik mozaik nedeniyle Balkanlar hep istikrars›zl›¤a aç›k bir böl-
ge oldu. Bu nedenle defalarca harita de¤ifliklikleri yaflad›. Yeni devletlerin
kurulufluna, baz›lar›n›n silinifline, sonra da yeniden kurulufluna sahne oldu.
Balkanlardaki etnik mozai¤in en kötü yan› ise, sözkonusu etnik gruplar
aras›ndaki düflmanl›¤›n da ötesinde, bu etnik gruplar›n bir di¤eri taraf›ndan
kurulan devletlerin içinde az›nl›k olarak yer almalar›d›r. Balkanlar'daki hiç
bir devlet, etnik ve dini yönden homojen de¤ildir ve her biri rakip oldu¤u
etnik ya da dini gruplara ba¤l› az›nl›klar bar›nd›rmaktad›r.
Bu karmafl›k durumu flöyle de izah edebiliriz: Balkanlar'daki siyasi hari-
ta ile etnik da¤›l›m haritas› aras›nda büyük uyumsuzluklar vard›r. Bu ne-
denle de hiç bir devlet etnik yönden homojen de¤ildir ve hemen hiç bir et-
nik grup da -Karada¤l›lar ve Slovenler hariç- tek bir devletin çat›s› alt›nda
yaflamamaktad›r.
Örne¤in Arnavutluk'un siyasi s›n›rlar› ile Arnavutlar›n yaflad›klar› böl-
gelerin "çak›flma" oran› yaklafl›k % 50'dir. Arnavutlar›n neredeyse yar›dan