Page 162 - Makaleler 1. Cilt

160 MAKALELER -1-

termektedir: Yunanl› yazara göre, geçmifl dönemde Türkiye'nin Balkanlar'da
etki oluflturamam›fl olmas›n›n en büyük nedenlerinden biri, "‹slam ve Türk
milliyetçili¤i aras›nda yap›lm›fl olan zoraki ayr›m"d›r. Yine Veremis'e göre,
"Türkiye'nin Balkanlar'da etki sahibi olmaya bafllamas›nda , Türk milliyetçili-
¤i ile ‹slami kimli¤in yeniden uyum içinde birlefltirilmesi" etkili olmufltur. Ya-
zar daha da ileri giderek, Türkiye'nin Balkanlar'da ilerlemesini sa¤layacak
olan formülün, Ziya Gökalp'in yüzy›l›n bafl›nda ortaya koydu¤u "Türklefl-
mek, ‹slamlaflmak, Ça¤dafllaflmak" formülü oldu¤unu söylemektedir.
Bu durum, Türkiye'nin Balkanlar'da güçlenmesi için ‹slami kimli¤ini
vurgulamas› gereklili¤inin, stratejik bir gerçeklik oldu¤unu göstermektedir.
Bölgede, yeni bir Devlet-i Ali'ye muhtaç bir "yeflil kuflak" vard›r ve bu du-
rum Türkiye için büyük bir flanst›r. E¤er bu flans de¤erlendirilmezse, Türki-
ye bölgeden silinir ve "yeflil kuflak" da iyice zay›flar.

Ne Yapmal›?
Türkiye'nin sözkonusu "yeflil saplant›"n›n olumsuz etkisinden kurtuldu-
¤unu ve Balkanlar'daki yeflil kuflak üzerinde etkisini art›rmaya kesin olarak
karar verdi¤ini varsayal›m. Bu durumda, Balkanlar'da bir etki alan› olufltur-
ma yolunda, "ne yapmal›" sorusu ile karfl› karfl›ya kal›r›z.
Bu konuda giriflilecek somut projelerden önce, genel bir yorum yapmak-
ta yarar var. Bu genel yorum, yaln›zca Balkan stratejisi ile de¤il, ayn› zaman-
da Türkiye'nin tüm bir d›fl politika kültürü ile yak›ndan ilgilidir.
Dünyada temelde iki tür devlet varl›¤›ndan söz edilebilir. Aktif devletler
ve reaktif devletler. Reaktif devletler, ki BM üyesi 180 küsur devletin ço¤un-
lu¤unu bunlar oluflturur, uluslararas› arenada hep edilgen konumdad›rlar.
Kendi iç sorunlar› ile bo¤uflurlar ve hiçbir zaman da d›fl dünyay› etkilemek
gibi bir amaçlar› olmaz. Zay›f bir devlet mekanizmas›na, bozuk bir ekono-
miye, istikrars›z ya da durgun hükümetlere sahip olurlar. Aktif devletlerin
de kuflkusuz iç sorunlar› vard›r, ama bunlarla u¤rafl›rken uluslararas› arena-
da da söz sahibi olurlar. Strateji gelifltirir ve güçlü devlet mekanizmalar› sa-
yesinde bunlar› kesintiye u¤ratmadan uygularlar. Di¤er reaktif devletler gi-
bi yaln›zca k›sa vadeli "günü kurtarmaya" yönelik d›fl politikalar de¤il, uzun
vadeli, bilinçli ve hesapl› d›fl politikalar izlerler.