Page 159 - Makaleler 1. Cilt

Balkan Stratejisi 157

olan Belgrad tarih boyunca 40 kez yok edilmifl, "kutsal toprak"lar› olan Ko-
sova "inançs›zlar›n" (Osmanl›lar›n) eline geçmiflti. S›rplar her zaman H›risti-
yanl›¤› savunmufllar, ancak H›ristiyan komflular›ndan bile hep ihanet gör-
müfllerdi. 9
Osmanl›lar, Tanr›'n›n "seçmifl" oldu¤u bu halk› bask› alt›nda tutan büyük
despotlar olarak tan›mlan›yorlard›. Bosnal› Müslümanlar ise, S›rplar›n gö-
zünde, birer haindiler. Onlar› "‹slamlaflm›fl S›rplar" olarak alg›l›yorlard›.
Bosnal›lar›n, S›rplara verilen "seçilmifllik" payesini b›rakarak, kendilerini
Osmanl›'ya satt›klar›n› düflünüyorlard›.
Bu kompleks ve nefretler, yüzy›llar boyunca bilinçalt›nda kalm›fl, ancak
da¤lara ç›karak Osmanl›'ya karfl› direnen "haiduk" (haydut) çetelerinin an›-
lar›yla yaflam›flt›. Osmanl› ordular›n›n 1683'teki Viyana bozgununun ard›n-
dan, Bosnal› Müslümanlara karfl› duyulan nefret f›rsat buldukça eyleme dö-
nüflmeye bafllad›. ‹lk kan, 1702 y›l›nda Karada¤'da döküldü. Baflkent Çeti-
ne'deki sivil Müslüman nüfusa karfl› gerçeklefltirilen katliama Istraga Potu-
rica (Türkleflmifl olanlar›n imhas›) ad› verilmiflti. Boflnaklar asl›nda "Türk"
de¤il, sadece Müslüman olmufllard›, ama bu ikisi Balkanlar'da ayn› anlama
geliyordu.
Ayn› tema, 19. yüzy›lda kaleme al›nan ve S›rp milliyetçili¤inin temel
kaynaklar›ndan biri say›lan ünlü bir destanda da ifllenecekti. Yazar›, Kara-
da¤l› bir aristokrat ve din adam› olan Petar Petrovic Njegofl'tu. Yazd›¤› sa-
vafl destanlar›, S›rp milli edebiyat›n›n en önemli örnekleriydi. Önemli olan,
bu destanlar›n içinde fanatik bir Müslüman düflmanl›¤›n›n körüklenmesiy-
di. Njegofl'un m›sralar› aras›nda "camileri ve minareleri parçalay›n", "Türk-
leflmifl olanlar› yok edin" gibi ifadelere rastlan›yordu. Njegofl'un Gorski Vije-
nac (Da¤lar›n Tac›) adl› ünlü destan› ise, 1702 y›l›nda Karada¤'›n baflkenti
Çetine'de yap›lan Müslüman katliam›n›n övülmesinden ibaretti. fiiirdeki
kahramanlardan birisi, Vaivode Batric, yaflananlar› flöyle anlat›yordu: "Çeti-
ne'de H›ristiyanl›¤› kabul etmeyen bir tek Türk b›rakmad›k, öyle ki, burada
olanlar› anlatacak hiç bir canl› flahit kalmad›. hiç bir Türk evi ayakta kalma-
d›." Destan›n bir yerinde Njegofl, Osmanl› Sultan› IV. Murad'› Kosova sava-
fl›n›n sonunda savafl alan›nda b›çaklayarak öldüren Milofl Oblilic'e at›fta bu-
lunarak flöyle diyordu: