Page 43 - Gizli El Bosna'da

SIRP VAHfiET‹N‹N TAR‹H‹ 41

Peki acaba Prens Michael bu genifl "vizyon"a nas›l sahip olmufltu?
Az önce Michael'in Avrupa'da kald›¤› dönemde Bat›l› düflüncelerle ye-
tiflti¤inden söz etmifltik. Ancak bu "ayd›nlanma"n›n çok önemli bir parças› da-
ha vard›. Genç Prens, masonlu¤a girmifl, üstelik oldukça yüksek derecelere
ulaflm›flt›. Daniel Ligou'nun bildirdi¤ine göre, ‹talyan ulus devletinin mimar-
lar› ve seküler milliyetçili¤in öncüleri olan Mazzini ve Garibaldi ile "birader-
31
lik" ba¤›ndan kaynaklanan bir dostlu¤a sahipti. "Büyük S›rbistan" projelerin-
den söz ederken s›k s›k ‹talyan birli¤ine at›fta bulunmas›, büyük olas›l›kla bu
masonik fikir birli¤inden kaynaklan›yordu.
Michael, 10 Haziran 1868 gecesi, afl›k oldu¤u k›zla birlikte Belgrad ya-
k›nlar›ndaki bir parkta gezerken u¤rad›¤› suikast sonucunda öldü. Suikast› ki-
min yapt›¤› o günden bu yana bir s›r olarak kald›. Ama ço¤u tarihçi, teti¤i çek-
tirenin, Michael'in "Büyük S›rbistan" hedeflerinden son derece rahats›z olan
Avusturya-Macaristan oldu¤unu düflünür.
‹ngiliz tarihçi Laffan'a göre, "e¤er Michael yaflasayd›, S›rbistan'›n; Bos-
na-Hersek, Makedonya ve hatta Bulgaristan'› da içine alan bir büyük Slav dev-
leti kurmas› belki mümkün olabilecekti." Onun ölümünden sonra, 20. yüzy›-
32
l›n bafl›na dek bu rüyay› gerçe¤e dönüfltürecek kadar güçlü liderler ç›kmad›.
Ama Michael'in seküler ulusçuluk virüsü ile zehirlenmifl olan biraderleri, hem
de Michael'in haleflerine ra¤men, bu u¤urda mücadele etmeye devam edecek-
lerdi.

Milan'›n "‹hanet"i ve Avusturya-Macaristan Sorunu
Michael Obrenovi¡'in ölümüyle birlikte, Obrenovi¡ hanedan›n›n S›rp
milliyetçili¤ine yapt›¤› hizmet sona erdi. Bundan sonraki 35 y›l boyunca, S›r-
bistan yine Obrenovi¡ hanedan› taraf›ndan yönetilecek, fakat birbiri ard›na tah-
ta ç›kan iki Prens de, S›rp milliyetçili¤ine destek de¤il, engel oluflturacaklard›.
(Nitekim sonunda da, loca kaynakl› milliyetçi bir darbe ile hanedan›n egemen-
li¤ine son verilecekti.)
Michael'›n ard›ndan tahta kuzeni Milan ç›kt›. Milan henüz 14 yafl›nda
bir çocuktu ve do¤al olarak S›rp taht›n›n a¤›rl›¤›n› tafl›yacak güce sahip de¤il-
di. Ancak y›llar ilerledikçe, bu zay›fl›¤›n›n yafl›ndan de¤il, karakterinden ve
düflüncelerinden kaynakland›¤› yavafl yavafl anlafl›ld›. Çocuklu¤unun büyük
bölümünü Paris'te geçirmifl olan bu "bohem" genç, S›rp milliyetçili¤inin floven
ve yay›lmac› projeleri ile hiç mi hiç ilgilenmiyordu. Zaman›n›n büyük bölü-
münü soyut düflünce ve projelere ay›r›yor, buna karfl›n, S›rp topraklar›n›n ge-
niflletilmesi, Bosna-Hersek'in ilhak edilmesi, k›sacas› bir "Büyük S›rbistan" ku-
rulmas› yönünde asker ve sivil bürokrasi taraf›ndan önüne getirilen planlara