Page 32 - เอกสารประกอบการสอน pdf

บทที่ 1 กระบวนทัศน์ของการพัฒนาอย่างยั่งยืน 21

1.3 การพัฒนาอย่างยั่งยืนกับการอนุรักษ ์
ั
การพฒนา คือ การท าให้เจริญขึ้น ดีขึ้น ส่วนการอนุรักษ์นั้น หมายถึง การใช้ทรัพยากรอย่างมี
ประสิทธิภาพ กระบวนการพฒนาที่เหมาะสม ก็คือการจัดการทางวิทยาการอย่างมีประสิทธิภาพ โดยไม่เกิด
ั
ั
ผลเสียทางสิ่งแวดล้อมนั่นเอง ท าไมการพฒนาทางวิทยาการจึงกลายเป็นปฏิปักษ์ หรือขัดแย้งกับ
ั
การอนุรักษ์ หรือจะกล่าวในท านองกลับกันว่า ท าไมการอนุรักษ์จึงขัดแย้งกับการพฒนาทางวิทยาการ
สาเหตุส าคัญ คือ
1) เป็นการมองเรื่องเดียวกันโดยยืนอยู่คนละจุด ย่อมมองเห็นแง่มุมที่ต่างกันออกไป ทั้งที่

โดยข้อเท็จจริงแล้ว กระบวนการพฒนาที่สมบูรณ์จะขาดกระบวนการจัดการด้านการอนุรักษ์ไม่ได้
ั
ั
แต่กระบวนพฒนาทุกวันนี้ กลับปราศจากการวางแผนจัดการด้านการอนุรักษ์ หรือการจัดการทาง
สิ่งแวดล้อมโดยสิ้นเชิง

2) การอนุรักษ์ในบางครั้ง มักจะมีแนวความคิดที่ต่อต้านต้านแรงจนเกินไป แทนที่จะเป็นการ
ึ
ผสมผสานกลมกลืน นักอนุรักษ์จะต้องเป็นผู้ประสานประโยชน์ที่ชาญฉลาด และสามารถแทรกซมกลมกลืน
กับสิ่งแวดล้อม เพื่อพัฒนากระบวนการทางสิ่งแวดล้อมอย่างมีประสิทธิภาพ

1.3.1 แนวคิดการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ (Conservation) หมายถึง การรู้จักใช้ทรัพยากรธรรมชาติให้เป็น

ประโยชน์มากที่สุด และใช้ได้เป็นระยะเวลานานมากที่สุด ทั้งนี้จะต้องให้มีความสูญเสียทรัพยากรโดย
เปล่าประโยชน์น้อยที่สุด แต่ในขณะเดียวกันสามารถใช้ประโยชน์จากทรัพยากรนั้นให้คุ้มค่ามากที่สุด
หรือเรียกว่าการใช้อย่างยั่งยืน สาเหตุที่ต้องมีการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เพราะผลสืบเนื่องจาก
การเพมประชากร และการขยายตัวทางเศรษฐกิจ ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีเป็นตัวเร่งที่ท าให้เกิดการ
ิ่
ั
ร่อยหรอของทรัพยากรธรรมชาติ อนน ามาซึ่งปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากร ซึ่งผลกระทบที่เกิดขึ้น
จะเกี่ยวข้องกบการด ารงชีวิตของประชาชนทั้งในเขตเมืองและชนบท นอกจากนี้ยังเกี่ยวข้องกับความมั่นคง
ั
และมั่งคั่งของประชาชนในชาติ การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาตินั้นจะต้องมีนโยบายในการควบคุมการใช้
ทรัพยากรอย่างชาญฉลาด ค านึงถึงผลได้ผลเสียอย่างถี่ถ้วนโดยการพจารณาตามหลักวิชาการอย่างมี
ิ
ประสิทธิภาพ ถูกจังหวะ และความต้องการของสังคม ทั้งนี้เพราะทรัพยากรธรรมชาติเป็นมรดกอันมหาศาล
ที่ธรรมชาติให้ไว้เพอมนุษย์ได้ใช้ในการด ารงชีวิต จึงจ าเป็นต้องศึกษาค้นคว้าถึงการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ
ื่
ื่
เพอมิให้ทรัพยากรธรรมชาตินั้นหมดไปอย่างรวดเร็ว เพราะในการอนุรักษ์เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับมนุษย์
ทั้งในเมืองและชนบท ดังนั้นในการวางแผนการจัดการทรัพยากรธรรมชาติอย่างชาญฉลาดจะต้องไม่แยก

มนุษย์ออกจากสภาพแวดล้อม ทางสังคม และวัฒนธรรม หรือสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติ
การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม สามารถกระท าได้หลายวิธีทั้งทางตรงและ
ทางอ้อม ดังนี้
1. การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมโดยทางตรง ซึ่งปฏิบัติได้ในระดับบุคคล

องค์กร และระดับประเทศ ที่ส าคัญ คือ
1) การใช้อย่างประหยัด คือ การใช้เท่าที่มีความจ าเป็น เพื่อให้มีทรัพยากรไว้ใช้ได้นาน และเกด
ิ
ประโยชน์อย่างคุ้มค่ามากที่สุด
ี
ี
2) การน ากลับมาใช้ซ้ าอก สิ่งของบางอย่างเมื่อมีการใช้แล้วครั้งหนึ่งสามารถที่จะน ามาใช้ซ้ าได้อก
เช่น ถุงพลาสติก กระดาษ เป็นต้น หรือสามารถที่จะน ามาใช้ได้ใหม่โดยผ่านกระบวนการต่าง ๆ เช่น การน า
กระดาษที่ใช้แล้วไปผ่านกระบวนการต่าง ๆ เพอท าเป็นกระดาษแข็ง เป็นต้น ซึ่งเป็นการลดปริมาณการใช้
ื่
ทรัพยากรและการท าลายสิ่งแวดล้อมได้